161
bo’lmagan arzon yog’och turlaridan tayyorlangan buyumla uchun
qo’llaniladi. Bunda yog’ochning asl teksturasi
parda qoplama ostida
ko’rinmay qolib ketadi. Shaffofmas qoplamalar kasalxona va oshxona
mebellari, turar joy binolarida devor ichiga quriladigan mebellar,
qishloq xo’jalik mashina detallari, deraza,
eshik va shu kabilarni
pardozlashda qo’llaniladi.
O’xshatib pardozlash pardoz qilishning shunday turiki, bunda
oddiy yog’ochning tashqi ko’rinishi ko’qkamlashadi,
yuzalar
qimmatbaho yog’ochlarga o’xshatib pardozlanadi. Pardozlashning bu
usulidan mebellar va eshiklarni pardozlashda foydalaniladi.
Maxsus pardozlash usulida yog’och buyumlar yuzasiga metal
suyuqlantirilib quyiladi yoki metal kukunidan pardoz qatlam
qoplanadi, yog’och yuzasi to’g’ridan-to’g’ri o’yib naqsh solish, bosib
naqsh solish, qadab naqsh solish, kuydirish yo’li bilan manzarali qilib
bezaladi. Pardozlashning maxsus turi
hunarmandchilikda maxsus
buyurtmalar bo’lgandagina qo’llaniladi.
17.4. Parda qalam hosil qiluvchi moddalar
Bo’yoqlar loklardan farqli o’laroq parda qalam hosil qiluvchi
moddalarning organik erituvchilardagi eritmasi – suspenziyasi bo’lib,
tarkibida pigmentlar bilan to’ldirgichlarning aralashmasi bo’ladi.
Yuzaga surtilgan bo’yoqlar quriganida
shaffofmas bir jinsli parda
atlami hosil qiladi. Parda qalam hosil qiluvchi moddalarning turiga
qarab bo’yoqlar moyli, emulsion va boshqa xil bo’yoqlarga bo’linadi.
Emallar pigmentlar (plastifikator va silikativlar qo’shilgan) bilan
loklarning aralashmasidir, ya’ni emallar pigment qo’shilan loklardi.
Gruntovkalar deb, pardozlashda
parda qatlamining ostki
qatlamini hosil qiladigan tarkiblarga aytiladi. Ularni surtish jarayoni
gruntovkalash (ya’ni xomaki bo’yoq surtish) deyiladi. Gruntovkalar
yog’och
ustki qatlamiga shimilib, uni qattiq va zich qiladi hamda
mayda g’ovaklarni to’ldirib, asosga hamda navbatdagi lok
qatlamlariga yaxshi yopishadi.
Shpatlyokalar deb, yog’och yuzasini shaffofmas himoya qatlami
hosil qilish uchun ekislashga mo’ljallanan lok-bo’yoq
materiallariga
aytiladi. Ular mineral to’ldigichlar hamda pigmentlarning
plastifikatorlar qo’shilgan parda hosil qiluvchilar bilan uchuvchan
erituvchilardagi aralashmasidir.
