|
O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi jizzax politexnika instituti asatov Nurmuhammat Abdunazarovich qulay joylashuvchanligi
uning qo‘zg‘aluvchanlik
darajasi va suvni tutib qolish qobiliyatiga bog‘liq bo‘lib, bu qorishma qatlamidan –
suvning tez ajralishi va qumning cho‘kishini oldini oladi. Qorishmalarning
qo‘zg‘aluvchanlik darajasi unga massasi 0,3 kg bo‘lgan standart konusni botishi bilan
aniqlanadi. G‘isht-tosh terish uchun qorishmalar faqatgina mustahkam bo‘lib qolmay,
balki plastik ham bo‘lishi, ya’ni ular qorishmani tosh terishda bir jinsli yupqa qatlam
qilib yotqizishga imkon berishi kerak. Bunday qulay yotqiziladigan qorishma
asosning barcha notekisliklarini yaxshi to‘ldiradi va uning butun sirti bilan bir tekis
bog‘lanadi (tortishish). Bundan tashqari ishlashda qulay bo‘lgan bunday qorishma
tosh teruvchilarning mehnat unumdorligini oshirishga va terish sifatini yaxshilashga
imkon beradi.
Qorishmaning
suvni tutib qolish qobiliyati
suv ajralishiga va cho‘kma xosil
bo‘lishiga to‘sqinlik qiluvchi g‘ovak asoslarga yotqizishda va qorishmani uzoq
masofalarga tashishda, qatlamlarga ajralishdan saqlashda, ish joylariga quvurlar
orqali uzatishda ayniqsa muximdir. Odatda qorishmaning suv tutib qolish qobiliyati
unga sirtqi-faol organik qo‘shimchalarni yoki yupqadisperli mineral moddalarni
(ohak, loy) kiritish yo‘li (qo‘shish) bilan oshiriladi.
4.5. G‘isht-tosh terish qoidalari.
Qorishma bilan bir butunga biriktiriladigan, alohida g‘ishtlardan bajariladigan
tosh terish shunday bir yaxlit (monolit) narsani tashkil etish kerakki, unda
joylashtirilgan toshlar terishga ta’sir etuvchi yuklamalar natijasida siljimasligi kerak.
Terishga ta’sir etuvchi kuchlarga asosan tosh (qorishma uncha mustahkam emas)
qarshilik ko‘rsatadi. SHuning uchun tosh asosan siquvchi kuchlarni va asosan
to‘shamasi bilan qabul qilish kerak. Toshlar siljimasligi uchun ular tosh terish
qoidalari deb ataluvchi ma’lum shartlarga amal qilib teriladi (7.3 rasm).
|
|
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi jizzax politexnika instituti asatov Nurmuhammat Abdunazarovich
|
