bilan sun'iy usulda ginogenez paydo qilish ham mumkin.
Androgenez usulida ko‘payish ginogenezga o‘xshasada,
ammo tuxum
hujayrasiga kirgan spermatozoid yadrosi tuxum hujayra yadrosi bilan
qo‘shilmaydi, tuxum hujayraning yadrosi yo‘qolib, spermatozoid yadrosi saqlanib
qoladi. Ko‘payishning androgenez usuli A.Astaurov (1937 yilda) tomonidan kashf
etilgan. U ipak qurti tuxum hujayrasining yadrosini harorat ta'sirida nobud qilib,
uni sun'iy urug‘lantirgan. Natijada hujayraning
sitoplazmasi ona hujayraniki,
yadrosi esa ota hujayraniki bo‘lib qolgan. Shu zigotadan erkak organizm
rivojlangan. Androgenez genetikada belgilarning ota yoki onaga bog‘liqligini
hamda sitoplazmaning belgilari yuzaga chiqishdagi rolini aniqlashda muhim usul
hisoblanadi.
Meyoz.
Ma'lum differensirlangan birlamchi jinsiy hujayra meyoz bo‘linishga
kirishadi. Meyozda ketma-ket 2 marta (I va II) bo‘linish sodir bo‘ladi.
Birinchi
bo‘linish reduksion bo‘linish bo‘lib, xromosoma soni ikki karra kamaygan 2 qiz
hujayra hosil bo‘ladi. Ikkinchisi ekvatsion (teng bo‘lgan) bo‘linish bo‘lib,
reduksion yo‘l bilan bo‘lingan, xromosomasi gaploid to‘plamga ega bo‘lgan har
bir hujayradan ikkitadan hujayra hosil bo‘ladi. Ekvatsion bo‘linish jarayoni xuddi
hujayraning mitoz bo‘linishi kabi ro‘y beradi. Meyoz jarayoni mitoz bo‘linishdan
keskin farq qiladi. Meyoz bo‘lnnish ketma-ket ro‘y beradigan,
murakkab
bosqichlardan iborat jarayondir. Bunda hujayra xromosomasi ma'lum tarzda
qonuniy o‘zgarishlarga uchraydi. Meyozda interfazadan so‘ng birinchi
bo‘linishdagi
profaza I, metafaza I, anafaza I, telofaza I sodir bo‘ladi va so‘ng
hujayra qayta interfazaga kirmaydi. Bunday hosila
hujayrada interfazaga xos
bo‘lgan DNK replikatsiyasi sodir bo‘lmaydi, hujayra yana to‘g‘ridan-to‘g‘ri
ikkinchi bo‘linishga kirishib ketadi. Shuning uchun ham bu oraliq interfaza emas,
interkinez deyiladi. Interkinez o‘ta qisqa vaqtni egallaydi. So‘ng, ikkinchi bo‘linish
boshlanib ketadi va unda ham profaza II, anafaza II,
metafaza II, telofaza II
bosqichlari mavjuddir. Birinchi bo‘linish profaza I da xromosomada ko‘pgina
jarayonlar ro‘y beradi. Bu bosqichning o‘zi bir qancha davrlardan iborat: liptoten,
zigoten, paxiten, diploten, diakinez.
