O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta'lim vazirligi namangan muhandislik-texnologiya instituti xusanova onarxon g‘aybullaevna




Download 1,32 Mb.
Pdf ko'rish
bet43/106
Sana27.05.2024
Hajmi1,32 Mb.
#255327
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   ...   106
Bog'liq
BIOLOGIYA

Konyugatsiya -
bakteriya, infuzoriylarga xos bo‘lgan ko‘payish usulidir. 
Odatda, kiprikli sodda hayvonlar oddiy bo‘linish bilan ko‘payadi. Bunday 
ko‘payishlardan keyingi jinsiy ko‘payish - kon'yugatsiya sodir bo‘ladi. Ma'lumki, 
infuzoriylarda makro va mikronukleuslar mavjud. Konyugatsiya boshlanganda ikki 
hujayra o‘ta yaqinlashadi - hujayralararo tutashtiruvchi tortma hosil bo‘ladi. 
Yadrolarda 
murakkab 
jarayonlar, 
ya'ni 
makronukleusning 
yo‘qolishi, 
mikronukleusning bo‘linishi hamda oxirida undan ikkita yadroning shakllanishi 
ro‘y beradi. Mana shu yadrolarning biri harakatchan, ikkinchisi turg‘undir. 
Harakatchan yadrolar hujayralararo almashadi. Turg‘un yadro balan harakatchan 
yadro qo‘shiladi - sinkarion ro‘y beradi va boshqacha sifatga eta bo‘lgan 
yangilangan yadro hosil bo‘ladi. Ushbu yadrodagi o‘zgarishlar nihoyasida har bir 
hujayrada yana makro va mikronukleus shakllanadi. Infuzoriylar bir-biridan 
ajraladi. Konyugatsiya jarayoni bakteriyalar uchun ham xosdir. Jinslashgan ikki 
bakteriyaning sitoplazmatik tutashtnruvchi tortmasn orqali asosiy genetik materiali 
nukleoidga yopishib joylashgan DNK bir hujayradan, ikkinchisiga o‘tadi va uning 
xususiyatini shu DNK asos ravishda o‘zgartiradi. Jinsiy ko‘payishda erkak va 
urg‘ochi jinsga mansub, gaploid xromosoma to‘plamiga ega bo‘lgan hujayralar 


o‘zaro qo‘shiladi. Bunday ko‘payish - gametogamiya evolyusiya taraqqiyoti 
davomida murakkablashib borgan. Gametogamiyaning ikki shakli tafovut etiladi:
Kopulyasiyali va kopulyasiyasiz gametogamiya. Jinsiy ko‘payishning 
kopulyasiya bilan kechadigan xili jinsiy hujayralarning hosil bo‘lishi va ularning 
qo‘shilib, yangi sifatli hujayra - zigotaning hosil bo‘lishi bilan ro‘y beradi. 
Evolyusiya taraqqiyoti jarayonida urg‘ochi va erkak jinsiga mansub hujayralararo 
farqlanish kuchayib boradi. O‘z navbatida kopulyasiya bilan ro‘y beruvchi 
gametogamiyaning 3 xili: izogamiya, geterogamiya va oogamiya tafovut qilinadi. 

Download 1,32 Mb.
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   ...   106




Download 1,32 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta'lim vazirligi namangan muhandislik-texnologiya instituti xusanova onarxon g‘aybullaevna

Download 1,32 Mb.
Pdf ko'rish