O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi namangan davlat universiteti




Download 8,58 Mb.
Pdf ko'rish
bet232/652
Sana11.07.2024
Hajmi8,58 Mb.
#267370
1   ...   228   229   230   231   232   233   234   235   ...   652
Bog'liq
IQTISODIYOT NAZARIYASI

 
Asosiy tayanch tushunchalar: 
 
Tadbirkorlik faoliyati – shakli va sohasidan qat’iy nazar foyda olishga va undan 
samarali foydalanish maqsadiga qaratilgan iqtisodiy faoliyat. 
Aktsiyadorlik jamiyati – ko’proq foyda olish maqsadida aktsiyalar chiqarish orqali 
mehnat, mehnat qurollari va boshqa ishlab chiqarish vositalari hamda pul resurs 
(kapital)larini birlashtirgan uyushma. 
Aktsiya – bu uning egasi aktsiyadorlik jamiyati kapitaliga o’zining ma’lum 
hissasini qo’shganligi va uning foydasidan dividend shaklida daromad olish huquqi 
borligiga guvohlik beruvchi qimmatli qog’oz. 
Aktsiya kursi – qimmatli qog’ozlar bozorida aktsiyalarning sotiladigan narxi. 
Obligatsiya – uning egasi jamiyatga qayd qilingan foiz olish sharti bilan pul 
qo’yganligini tasdiqlovchi qimmatli qog’oz. 
Ta’sischilik foydasi – sotilgan aktsiyalar va aktsiyadorlik korxonasiga haqiqatda 
qo’yilgan mablag’lar summasi o’rtasidagi farq. 
Dividend – aktsiya egasi o’zlashtiradigan daromad turi. 
Tadbirkorlik kapitali – tadbirkorlik faoliyatini amalga oshirish uchun zarur 
bo’lgan barcha moddiy vositalar, tovarlar va pul mablag’lari. 
Aylanma kapital – unumli kapitalning bir doiraviy aylanish davomidagi ishlab 
chiqarish jarayonida to’liq iste’mol qilinadigan, o’z qiymatini yaratilgan mahsulotga 
to’liq o’tkazadigan va ashyoviy-buyum shaklini ham yo’qotadigan qismi. 
Asosiy kapital – unumli kapitalning ishlab chiqarish (xizmat ko’rsatish) 
jarayonida bir qator doiraviy aylanishlar davomida qatnashib, o’zining qiymatini 
tayyorlanayotgan mahsulotga (xizmatga) bo’lib-bo’lib o’tkazib boradigan va xizmat 
muddati davomida o’zining ashyoviy-buyum shaklini o’zgartirmaydigan qismi. 
Amortizatsiya normasi – amortizatsiya ajratmalari yillik summasining asosiy 
kapital qiymatiga nisbatining foizdagi ifodasi. 
 
Takrorlash uchun savollar va topshiriqlar: 


223 
1. 
Tadbirkorlik faoliyatiga ta’rif bering. «Tadbirkorlik faoliyati» va «biznes» 
tushunchalarini izohlang. 
2. 
Tadbirkorlikning vazifalarini sanab ko’rsating. Nima uchun tadbirkor tahlika 
(tavakkalchilik) bilan faoliyat ko’rsatadi? 
3. 
Tadbirkorlikning rivojlanish shart–sharoitlari nimalardan iborat? 
4. 
Tadbirkorlikning shakllarini va ularning xususiyatlarini ko’rsating. 
5. 
Aktsiyadorlik jamiyatiga ta’rif bering. Aktsiya nima, aktsiya kursi qanday 
aniqlanadi? Aktsiya kursiga ta’sir qiluvchi omillarni ko’rsating. 
6. 
Tadbirkorlik kapitali nima? Uning tarkibiy tuzilishi qanday? 
7. 
Tadbirkorlik kapitali ishlab chiqarish va muomala jarayonida qanday 
bosqichlardan o’tadi hamda qanday shakllarga kiradi? 
8. 
Kapitalning aylanishiga tavsif bering. Aylanish vaqti qanday vaqtlarni o’z 
ichiga oladi? Ularga tushuncha bering. 
9. 
Kapitalning aylanish tezligi qanday aniqlanadi? Kapitalning aylanish uzunligi 
ikki oyni tashkil qiladi deb faraz qilsak, bir yilda necha marta aylanadi va bir 
aylanishining uzunligi qancha davom etadi? 
10. 
Unumli kapital asosiy va aylanma kapitalga qanday mezonlar bo’yicha 
ajratiladi? Asosiy va aylanma kapitalga tavsif bering. 
11. 
Amortizatsiyaning iqtisodiy mazmuni nimadan iborat? Uning normasi qanday 
aniqlanadi? 
12. 
Asosiy kapitaldan foydalanish samaradorligi qanday ko’rsatkichlar orkali 
aniqlanadi? Aylanma kapital va aylanma mablag’lardan foydalanish samaradorligi 
ko’rsatkichlarini tushuntiring. 

Download 8,58 Mb.
1   ...   228   229   230   231   232   233   234   235   ...   652




Download 8,58 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi namangan davlat universiteti

Download 8,58 Mb.
Pdf ko'rish