Pul daromadining qo’shimcha o’sishi (talab) = Ishlab chiqarish quvvatlarining qo’shimcha o’sishi (taklif) Bu tenglikni formula tarzida yozilsa, u quyidagi ko’rinishga ega bo’ladi:
I a I 1
yoki
a I I
,
bu yerda:
I – har yillik sof kapital qo’yilmalar;
∆I – sof kapital qo’yilmalarning qo’shimcha o’sishi;
∆I/I – sof kapital qo’yilmalarning o’sish sur’ati;
1/a – multiplikator, bu yerda a –jamg’arishga bo’lgan o’rtacha moyillik;
- kapital samaradorligi.
Shunday qilib, iqtisodiyotdagi ishchi kuchining to’la bandligini hamda ishlab
chiqarish quvvatlarining to’liq ishlashini ta’minlovchi sof investitsiyalar yoki kapital
qo’yilmalarning o’sish sur’ati
x a ga teng bo’lishi lozim. Agar iqtisodiyotdagi
investitsiyalarning potentsial o’rtacha samaradorligi 0,3 ga, jamg’arishga bo’lgan
o’rtacha moyillik 0,2 ga teng bo’lsa, u holda investitsiyalarning o’sish sur’ati 6%
(0,3x0,2)x100%)ga teng bo’ladi.
R.Xarrodning iqtisodiy o’sish modeli investitsiya va jamg’armalar o’rtasidagi
makroiqtisodiy muvozanat, ya’ni
S I
ga
asoslanadi.
U
statik
holdagi
makromuvozanat uchun alohida, dinamik holdagi makromuvozanat uchun alohida
formuladan foydalanadi. 1-formula quyidagi ko’rinishda bo’ladi:
S C G
,
bu yerda:
G – milliy daromadning o’sish sur’ati (∆Y/Y);
S – kapital sig’imi (I/∆Y);
S – milliy daromad tarkibidagi jamg’arishning ulushi (S/Y).
2-formula quyidagi ko’rinishda o’z ifodasini topadi:
S Cr Gw
,
bu yerda:
Gw – haqiqiy jamg’arma va taxmin qilinayotgan investitsiyalar o’rtasidagi
dinamik muvozanatni ta’minlovchi o’sishning kafolatlangan sur’ati;
Cr – kapital koeffitsientining talab etilayotgan miqdori.
Neokeynschilarning fikriga ko’ra bozor iqtisodiyoti sharoitida doimiy
kafolatlangan o’sish sur’atiga avtomatik ravishda erishib bo’lmasligi sababli, ular
dinamik muvozanatga erishish uchun iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solish
zarurligi to’g’risidagi xulosaga keldilar.
342
Iqtisodiy o’sishning muhim modellaridan biri bo’lib
