393
kabi ko’rsatkichlar orqali ifodalanadi. Fan-texnika taraqqiyotining jadallashib borishi
bilan ishchi kuchining sifatiga bo’lgan talab ham ortib boradi.
Hozirgi davrda ishchi kuchi resurslarining faol va potentsial qismi farqlanadi.
Ijtimoiy ishlab chiqarishda band bo’lgan va ishlashga tayyor bo’lib, ish izlab
turgan shaxslar ishchi kuchi resurslarining faol qismi hisoblansa, ishlab
chiqarishdan ajralgan holda o’qiyotganlar va vaqtinchalik uy xo’jaligida, boshqa
har xil ishlarda band bo’lganlar potentsial qismi hisoblanadi.
Ishchi kuchini takror hosil qilish insonning
jismoniy kuchlari va aqliy
qobiliyatlarini uzluksiz qayta tiklab va ta’minlab turish, ularning mehnat malakasini
muttasil
yangilab va oshirib borish, umumiy bilim va kasbiy darajasi o’sishini
ta’minlash demakdir.
Ishchi kuchini takror ishlab chiqarish ba’zan ilmiy adabiyotda «aholi nufusini
takror ishlab chiqarish» tushunchasi bilan bog’liq holda ham ishlatiladi. «Nufus»
atamasi asosan aholining ijtimoiy-iqtisodiy jihatdan
tavsiflarini bayon etishda
qo’llanilib, bunda nufus qonuni ahamiyatli o’rin tutadi.
Nufus qonuni – aholining o’sib borishi qonunidir.
Nufus qonuni aholining
tabiiy
harakati, ya’ni o’lim darajasining pasayishi, hayot
kechirish davomiyligining
uzayishi, tug’ilishning optimal darajaga yetishi, jamiyat va alohida oilalar manfaatlari
o’zaro uyg’unligining ta’minlanishi orqali namoyon bo’ladi.
Aholining tabiiy o’sishi – bu aholining emigratsiya (fuqarolarning o’z
mamlakatlaridan boshqa mamlakatlarga ko’chib o’tishi) va immigratsiya
