qarz olishning maxsus huquqlari (SDR) ni chiqara boshladi. SDR naqd pul ko’rinishida bo’lmay,
faqat XVF maxsus hisobvaraqlarida kredit yozuvlari ko’rinishida amal qiladi va
fondga a’zo mamlakatlarning Markaziy banklari o’rtasidagi hisoblashuvlarda
foydalaniladi.
Evropa valyuta tizimi 1979 yilda yevropa iqtisodiy hamjamiyatiga kiruvchi
davlatlar tomonidan valyuta kurslarini barqarorlashtirish maqsadida tashkil etilib, bu
davlatlar o’rtasidagi to’lov jarayonlarida amal qiluvchi ye
vropa valyuta birligi – EKYU muomalaga kiritildi.
Iqtisodiy va valyuta ittifoqi (IVI) ye vropa valyuta tizimi amal qilishi natijasida
tashkil etilib, u quyidagilarni taqozo etadi:
-
moliya bozorlarining to’liq integratsiyalashuvi;
-
kapitallar harakatining to’liq erkinlashuvi;
-
barcha valyutalarning to’liq konvertatsiyasini ta’minlash va pirovardida milliy
valyutalarni yagona valyuta bilan almashtirish.
Xalqaro tiklanish va taraqqiyot bankining (XTTB) ham faoliyati xalqaro
valyuta-moliyaviy munosabatlarni tartibga solishga yo’naltirilgan bo’lib, u o’zining
ikkita filiali – Xalqaro moliyaviy korporatsiya (XMK) hamda Xalqaro rivojlanish
assotsiatsiyasi (XRA) bilan birgalikda Jahon banki tarkibiga kiradi.
XVFning a’zosi bo’lgan mamlakatlar XTTBning a’zosi bo’la oladi. XTTB
tomonidan taqdim etiladigan qarzlarning asosiy qismi qarz oluvchi mamlakatlarning
525
iqtisodiyotini tarkibiy qayta qurish imkonini beruvchi loyiha va dasturlarni amalga
oshirishga yo’naltirilgan uzoq muddatli kreditlar hisoblanadi.
Xalqaro moliyaviy korporatsiya (XMK) ning faoliyati ustun ravishda
rivojlanayotgan mamlakatlarning xususiy sektorini moliyalashtirishga yo’naltiriladi.
