60
oddiy kooperatsiyadagidek qo’l mehnatiga va qo’l mehnatiga asoslangan qurolga
tayanadi.
Manufaktura ixtisoslashtirilgan qurol va asboblar
vujudga keltirib hamda
ishchini tor operatsiyalarni bajarishga bog’lab, yirik mashinalashgan ishlab
chiqarishga o’tish uchun zarur shart-sharoit tayyorlaydi. Bu davrda ishlab chiqarishni
tashkil etish, mehnatning
mazmuni va tavsifida, ishlab chiqarishning butun
texnologik usulida, iqtisodiy munosabatlarda va butun
ijtimoiy hayotda ham tub
o’zgarishlar ro’y beradi. XVIII asrning so’nggi 30 yili ichida boshlangan sanoat
revolyutsiyasi natijasida
yirik mashinalashgan ishlab chiqarish
vujudga keldi.
Yirik mashinalashgan ishlab chiqarish mehnat taqsimoti hamda mashinali
mehnatga asoslangan kooperatsiyadir.
Fabrika ichidagi mehnat taqsimoti tamomila
mashinalarning vazifalari bilan belgilanadi.
Fan-texnika, texnologiya va axborot tizimidagi o’zgarishlarga qarab R.Aron,
J.Gelbreyt, U.Rostou va boshqa olimlar jamiyat taraqqiyoti bosqichlarini uch
bosqichga: industrlashishgacha bo’lgan jamiyat,
industrlashgan jamiyat, yuqori
industrlashgan yoki axborotlashgan jamiyatlarga bo’lib o’rganishni tavsiya etadilar.
Bunda ular
industrlashishgacha bo’lgan jamiyatning asosiy belgilari
sifatida
quyidagilarni ko’rsatadilar: a) aholining asosan qishloq xo’jaligi
bilan bandligi; b)
qo’l mehnatining hukmronligi; v) mehnat taqsimotining juda sayozligi (dehqonchilik,
chorvachilik, hunarmandchilik, savdo, boshqaruv va boshqalar); g)
natural
xo’jalikning hukmronligi.
Jamiyat taraqqiyotining ikkinchi muhim bosqichi
–
