113
Akvizitsion xarajatlar yangi sug‘urta shartnomalarini tuzish maqsadida
amalga oshiriladi. Ularga akvizitsion komissiya, tibbiy ko‘rikdan o‘tkazish va
boshqa xarajatlar kiradi. Akvizitsion xarajatlar yangi sug‘urta turlari joriy qilinib
qo‘llanilayotganda tez o‘sib boradi.
Inkassa xarajatlari – bu sug‘urta tashkiloti xodimlarining sug‘urta to‘lovlari
yig‘ganlik va sug‘urtalanuvchilarga xizmat ko‘rsatganliklari uchun mehnatiga haq
to‘lash xarajatlari. Inkassa xarajatlari brutto-stavkadan komission tamoyillarda
foizlar bo‘yicha hisoblanadi.
Bartaraf (likvidatsiya) qilish xarajatlari odatda bevosita xarajat hisoblanadi va
sug‘urta hodisasi ro‘y bergandan so‘ng amalga oshiriladi. Boshqa bevosita
xarajatlar singari ular konkret sug‘urta turiga tegishli bo‘ladi. Bunday xarajatlar
tarkibiga mazkur holat bilan bog‘liq bartaraf qiluvchi va ekspertni sug‘urta
hodisasi ro‘y bergan joyga borish-kelish yo‘l xarajatlari, ekspertlarni
rag‘batlantirish xarajatlari, sud xarajatlari va boshqalar kiradi.
Boshqaruv xarajatlari o‘z tarkibiga sug‘urta tashkilotining ma’muriy-
boshqaruv xodimlari mehnatiga haq to‘lash xarajatlari, ma’muriy-xo‘jalik
xarajatlari va sug‘urtani rivojlantirish xarajatlarini oladi.
