3.Ichki ishqalanish (yopishqoqlik). Gazning laminar oqimida uning
oqim tezligi OX yo`nalishida kamayadi deylik (7–rasm). Yuqorida
ko`rganimizdek masalan, gaz qattiq devor yaqinida oqayotgan bo`lsa shunday
bo`lar ekan.
Gazning ikki qo`shni qatlami bir–biriga tegayotgan
S
∆
yuzni ko`z
oldimizga keltiraylik, bu yuzdan
λ
masofada oqim tezligi qiymatlarini
1
ω
va
2
ω
bilan belgilaylik (
2
1
ω
ω
>
). Molekulalarning haotik haraktigaoqimning
ω
tezligi ham qo`shiladi, shuning uchun yuqori qatlam molekulalarining harakat
miqdori pastki qatlam molekulalarinikiga qaraganda katta bo`ladi:
2
ω
ω
m
m
>
>
,
bu erda m – molekula massasi. Haotik harakat prosessida yuqori qatlam
molekulalari o`zining harakat miqdorini pastki qatlamga ko`chiradi va bu bilan
pastki qatlamning tezligini oshiradi; o`z navbatida pastki qatlam molekulalari
o`zining harakat miqdorini yuqori qatlamga ko`chiradi va uning tezligini
kamaytiradi. Natijada qatlamlar orasida ichki ishqalanish vujudga keladi, bu
ishqalanishning kuchi
S
∆
yuz bo`ylab oqim tezliklariga parallel tasir qiladi.
7–rasm.
Ichki ishqalanish kuchi
S
x
F
∆
⋅
∆
∆
−
=
ω
η
(57)
bundan mana bu kelib chiqadi:
Gazning bir–biriga nisbatan sirpanuvchi ikki qatlamining urinish
tekisligida yuzga to`gri keladigan ichki ishqalanish kuchi bu qatlamlarning
| 