O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti

209 
munosabatni, ya’ni korxona «imijini» yaratish 
Tovarlarni 
ommaviy 
sotish bosqichi 
Sotilishlarning erishilgan darajasini saqlab turish
Xaridorlar doirasini barqarorlashtirish
Tovarlar chiqishining o’sishini hisobga olgan holda 
sotilishlarni kengaytirish 
Talabning 
o’zgarishi 
bosqichi 
Eslatish
Tovarlarni 
almashtirish 
yo’li 
bilan 
ustuvor 
yo’nalishlarni aniqlash
Xaridorlarni boshqa tomonga yo’naltirish 
Reklamali ta’sirning faol dasturi tovarning ishlab chiqaruvchidan 
iste’molchiga tomon bo’lgan yo’lining boshidan oxirigacha mavjud 
bo’lishi kerak. Reklama vositalaridan foydalanishni bilmaganda, bozorga 
faol ta’sir etish imkoniyati, sotish bozorlari uchun raqobatli kurashda 
o’ziga muvaffaqiyatni ta’minlash imkoniyati keskin kamayib boradi. 
Reklama iste’molchilar uchun savdo va boshqa korxonalarni, tovar va 
xizmatlarni erkin tanlash imkoniyatini yaratishi kerak. 
Har bitta reklama belgilar kompleksini qanday yaratishi, tovarlarning 
«imijlari» qandayligi nuqtai nazaridan qaralishi kerak. Obrazni yaratish 
(imijbilding) – zamonaviy reklamaning eng samarali usullaridan biri. Agar 
ishlab chiqaruvchilar o’zining tovarlari uchun keskin ifodalangan o’ziga 
xos xususiyatlarini ko’rsatuvchi eng qulay imijni yaratishga o’z 
reklamalarini yo’naltirsalar, pirovard natijada bozorning eng katta ulushi 
va eng yuqori daromadlarga ega bo’ladilar. Masalan, «Adidas» firmasining 
mahsulotlari butun dunyoda sog’lom hayot tarzi, sportdagi muvaffaqiyatlar 
bilan bog’lanib ketadi, «Roleks» soatlari, «Kross» va «Parket» 
avtoruchkalari esa omadli biznesmenning belgilaridir. 
Hozirgi vaqtda, G’arb mutaxassislarining fikricha, tovarlar raqobati 
brendlar raqobatiga aylanib qoldi. Rossiyalik reklamist I.Rojkov bunday 
hodisani quyidagicha tavsiflaydi: «Brending – bu o’ram, tovar belgisi, 
reklama murojaatlari, seylz-promoushn materiallari va boshqa reklama 
elementlarining birgalikda iste’molchiga ta’sir qilishiga asoslangan 
tovarga bo’lgan uzoq muddatli afzal ko’rishni yaratish bo’yicha 
faoliyatdir». 
Reklamaning funksiyalari uning yuqoridagi maqsad va vazifalaridan 
kelib chiqqan holda quyidagilardan iborat: 
axborot funksiyasi – tovar va xizmatlar, ularni ishlab chiqaruvchi, 
tarqatuvchi va sotuvchlar to’g’risida zarur ma’lumotlarni tarqatish; 
iqtisodiy funksiyasi – sotish hajmini oshirish, pul oqimlarini 
ko’paytirish va foydani oshirish; 

210 
marketing funksiyasi – tovarlar, xizmatlar, g’oyalarni bozorda 
siljitish, ularni va ishlab chiqaruvchilarni ommaga ma’lum qilish; 
kommunikasion funksiyasi – ommaviy va maqsadli auditoriyaga 
ta’sir ko’rsatish; 
ijtimoiy-tarbiyaviy funksiyasi – ommaviy ongni shakllantirish. 

Download 2,17 Mb.