O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent to‟qimachilik va yengil sanoat instituti

163 

Tarif stavkalari – vaqt birligi (kun, soat) ichida bajarilgan oddiy ishga 
(nolinchi razryadli) to‗lanadigan ish haqining absolyut o‗lchamini 
belgilaydi; 

Ish haqining hududiy koeffitsientlari tabiiy iqlim sharoitlarida (hududlarda)
hayot kechirish farqlarini kompensatsiyalaydi;

Tarif-malaka yo‗riqnomasi –bu sanoatda bajariladigan ishlar tavsifi 
ro‗yxatini hamda ishchining ma‘lum bir ishni bajarishda unga qo‗yiladigan 
talabi majmuasidir. 
7.10-rasm. Tarif tizimi asosiy elementlari 
Tarif stavkalariga qo‗shimcha to‗lovlar va qo‗shimcha ishni olib 
borganlik, xizmat hududining kengayishi, ishdan keyingi vaqtlarda ishlaganlik dam 
olish va bayram kunlari, ikkinchi va uchinchi smenalarda tungi vaqtlarda 
ishlaganlik uchun ustama to‗lovlar va boshqalar kiradi.

164 
Bundan tashqari, O‗zbekiston Respublikasi bo‗yicha 2000 yil 1 avgustidan 
kuchga kiritilgan 23 razryadli yagona tarif setkasiga yaxshilab nazar solinsa, 
ishlovchilar bir nechta guruhlarga bo‗linganini ko‗rish mumkin. 
Nolinchi razryad bo‗yicha maxsus bilim va malaka talab qilinmaydigan 
mehnat bajaruvchilariga haq to‗lanadi (qorovullar, farroshlar, va h.z.). 
Birinchi razryaddan sakkizinchi razryadgacha xalq xo‗jaligining barcha 
tarmoqlaridagi ishchi kasblari hamda o‗rta maxsus ma‘lumotli mutaxassislar va 
texnik ishlovchilarning ayrim toifalari kiradi. 
Oliy ma‘lumotli turli malakali mutaxassislar 8-15 razryadlarga kiritilgan.
O‗rta bo‗g‗in boshqaruv rahbarlari: bo‗lim va sex boshliqlari, etakchi 
mutaxassislar 10-16 razryadlarga kiritilgan. 
Korxonalar, trestlar, birlashmalar, assotsiatsiyalar, konsepsiyalar, idoralar 
va vazirliklar rahbarlari 14-19 razryadlar bo‗yicha joylashadilar. 
Mehnat haq to‗lash tizimi va shakllari ish haqi miqdori bilan mehnat sifati 
va miqdori o‗rtasidagi bog‗liqlikni belgilaydi va korxonada ishlab chiqarishning 
tashkil etilishi sharoitlari, mehnat natijalariga bog‗liq holda haq to‗lash tartibini 
o‗rnatadi. 
Hozirgi vaqtda sanoatda mehnatga haq to‗lashning 

Download 4,06 Mb.