O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti andijon fakulteti




Download 1,93 Mb.
Pdf ko'rish
bet17/56
Sana19.06.2024
Hajmi1,93 Mb.
#264358
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   56
Bog'liq
Maruzalar.O

material, mehnat va 
umumishlab chiqarish xarajatlari)
ishlab chiqarilayotgan mahsulotning ishlab 
chiqarish tannarxi elementlarini tashkil qiladi (1-rasm). 
X
ara 
ijatlarni hisobga olish usullarining mohiyati bo‘yicha misol 
1. 
Xo‘jalik yurituvchi subyekt «X» turdagi mahsulotlarni ishlab 
chiqarish bilan band. Yil davomida xo‘jalik yurituvchi subyekt yangi 
mahsulot ishlab chiqarishga moslashmoqch 
2. 
Quyidagi ma’lumotlar mavjud: 
to‘g‘ri moddiy xarajatlar - 59 136 
to‘g‘ri mehnat xarajatlari - 76 384 
o‘zgaruvchan umumishlab chiqarish xarajatlari - 36 960 
yil davomida 24 640 mahsulot birligi ishlab chiqilgan; 
hisobot davri boshi va oxirida tugallanmagan ishlab chiqarish 
bo‘lmagan. 
Shu ma’lumotlardan foydalanib quyidagilarni hisoblash lozim: 
mahsulot birligining narxini; 
davr oxiriga bo‘lgan tayyor mahsulot qoldig‘ini; 
v) ikkala usul bo‘yicha hisobot davrida sotilgan mahsulotlarning 
tannarxini. 
Xarajatlarni hisobga olish tartibi 
Ko‘rsatkichlar 
O‘zgaruv
chan 
xarajatlar 
hisobi 
To‘liq 
xarajatlar 
hisobi 
Ishlab-chiqarilgan mahsulot birligining 
tannarxi 
To‘g‘ri moddiy xarajatlar (59136 : 24640 
birlik) 
2.40 
2.40 
To‘g‘ri mehnat xarajatlari (76384 : 24640 
birlik) 
3.10 
3.10 
O‘zgaruvchan 
umumishlab-chiqarish 
xarajatlari (44352 : 24640 birlik) 
1.80 
1.80 
Doimiy umumishlab-chiqarish xarajatlari 
(36960 : 24640 birlik) 
1.50 
Mahsulot birligining jami tannarxi 
7.30 
8.80 
Yil oxiriga qolgan tayyor mahsulotlar 
qoldig‘i (2640 x 7.30) 
(2.640 х 8.80) 
19 272 
23 232 
Sotilgan mahsulotlarning tannarxi (22.000 
x 7.30) 
(22.000 x 8.80) 
160 600 
193 600 
Doimiy umumishlab chiqarish xarajatlari 
36 960 


21 
Moliyaviy natijalar hisobotida ko‘rsatilgan 
jami xarajatlar 
197 560 
193 600 
Hisobga olishi lozim bo‘lgan barcha 
xarajatlar miqdori 
216 832 
216 832 
Moliyaviy natijalar to‘g‘risidagi hisobot
(marjinal usul bo ‘yicha) 
Mahsulot sotishdan tushgan tushum 
539 
000 
Sotilgan mahsulotlar tannarxining o‘zgaruvchan 
qismi 
• Sotish uchun mo‘lj allangan tovarlar 
tannarxining o‘zgaruvchan qismi 
179 
872 
• Minus, tayyor mahsulotlarning oxirgi qoldig‘i 
19 
272 
• Eng, sotilgan mahsulotlar tannarxining 
o‘zgaruvchan qismiga 
160 
600 
Plus, o‘zgaruvchan tijorat xarajatlari 
(22 000 х 4.80) 
105 
600 
266 
200 
o
y
d

f
o
y

«
i
n
a
r
j

M

272 
800 
minus: Doimiy xarajatlar 
doimiy umumishlab-chiqarish xarajatlari 
doimiy tijorat xarajatlari 
doimiy ma’muriy xarajatlar 
36 
960 
48 
210 
82 
430 
167 
600 
Operatsion foyda (soliqqacha bo‘lgan foyda) 
105 
200 
Moliyaviy natijalar to‘g‘risidagi hisobot (xarajatlarni hisobga olishning to‘liq 
tannarx usuli bo‘yicha) 
Mahsulotlarni sotishdan tushgan tushum 
539 
000 
Sotilgan mahsulotlar tannarxining o‘zgaruvchan 
qismi: 
216 
832 
Minus, tayyor mahsulotlarning oxirgi qoldig‘i 
23 
232 
193 
600 
Sotishdan tushgan yalpi foyda 
345 
400 
Tijorat xarajatlari: 
o‘zgaruvchanlari 
doimiylari 
ma’muriy boshqaruv xaraj atlari 
105 
600 48 
210 82 
430 
236 
240 
Daromad (foyda) solig‘ini to‘langunga qadar 
foyda 
109 
160 
Illustrativ misol 
Misol.
Xo‘jalik yurituvchi subyekt «X» turdagi mahsulotlar 
ishlab chiqaradi. Barcha ehtiyot qismlarni ham mol yetkazib beruvchilardan sotib 
oladi. Hisobot yilining to‘rtinchi choragida quyidagi ma’lumotlar mavjud: 
Schy
otlar 
raqa
mi 
Schyotlar nomi 
31-
dekabr 
1-oktabr 
1010 
«Xomashyo va materiallar»: * 
armature 
42 020 
36 820 


22 
* panjaralar 
13 020 
12 660 
* elektro-detallar 
20 470 
19 890 
* o‘tkazgichlar 
8 840 
9 250 
2010 
«Asosiy ishlab chiqarish» 
80 130 
77 910 
2810 
«Ombordagi 
tayyor 
mahsulotlar» 
81 260 
86 520 
4 chorak davomida xo‘jalik yurituvchi subyekt 92480 pul birligidagi armatura, 
41600 pul birligidagi panjaralar, 52780 pul birligidagi elektrodetallar va 11460 pul 
birligidagi o‘tkazgichlar sotib olgan. 
To‘g‘ri mehnat xarajatlari 12 000 soatni tashkil qilgan. Har bir soat haqi - 9.50 
pul birligida. 
v) Umumishlab chiqarish xarajatlari: 
egri mehnat xarajatlari 
36 870 
Instrumentlar 3 930 
jihozlarning ijara haqi 
2 500 
sug‘urta xarajatlari 1 940 
jihozlarni ta’mirlash xarajatlari 4 880 
jihozlar uchun hisoblanilgan eskirish 
2 600 g) mahsulotlarning realizatsiyasi 
hajmi 691 770 
tijorat va ma’muriy xarajatlar 
296 820 
foyda solig‘i stavkasi 
34% 
Talab qilinadi: 
Material turlari bo‘yicha 4 chorakda sarflangan miqdorni hisoblang. 
4 chorakda ishlab chiqarilgan mahsulotlarning tannarxini aniqlash hisobotini 
tuzing. 
4 chorak bo‘yicha xo‘jalik yurituvchi subyektning moliyaviy natijasi 
to‘g‘risidagi hisobotini tuzing. 
Yechimi: 
. Ishlatilgan materiallar qiymatining hisob-kitobi 


23 
Materialla

nomi 
1-
oktabrga 
Qoldiq 
xarid 
qilinga

31- 
dekabr
ga 
qoldiq 
ishlatilgani 
Armatura 
36 820 
92 480 
42 020 
87 270 
Panjaralar 
12 660 
41 600 
13 020 
41 240 
Elektro- 
detallar 
19 890 
52 780 
20 470 
52 200 
O‘tkazgic
hlar 
9 250 
11 460 
8 840 
11 870 
Jami: 
78 610 
198 
320 
84 350 
192 580 
. To‘rtinchi chorakda ishlab chiqilgan mahsulot tannarxi to‘g‘risidagi hisobot 
Ishlatilgan materiallar tannarxi 
192 580 
To‘g‘ri mehnat (ish) haqi xarajatlari 
(12.000 х 9.50) 
114 000 
Umumishlab-chiqarish xarajatlari: 
* egri mehnat xarajatlari 
36 870 
* Instrumentlar 
3 930 
* jihozlar ijarasi 
2 500 
* sug‘urta xarajatlari 
1 940 
* jihozlarni ta’mirlash xarajati 
4 880 
* jihozlarga hisoblanilgan eskirish 
2 600 
Jami umumishlab-chiqarish xarajatlari 
52 720 
Shu 
davrdagi 
ishlab 
chiqarish 
xarajatlari 
359 300 
+ plyus, 1 oktyabrdagi tugallanmagan 
ishlab chiqarish 
77 910 
- minus, 31 dekabrdagi tugallanmagan 
ishlab chiqarish 
80 130 
Ishlab chiqarilgan mahsulot tannarxi 
357 080 
. To‘rtinchi kvartal bo‘yicha Xo‘jalik yurituvchi subyektning moliyaviy natijasi 
to‘g‘risidagi hisobot 
Mahsulotlarni sotishdan tushgan tushum 
691 
770 
Sotilgan mahsulotlarning tannarxi: 
1-oktabrdagi tayyor mahsulot 
ishlab chiqilgan mahsulot tannarxi 
Minus, tayyor mahsulotlarning 31-dekabridagi 
holati 
86 
520 357 
080 81 
260 
sotilgan mahsulot tannarxi 
362 
340 


24 
yalpi foyda 
329 
430 
Boshqa operatsion xarajatlar: 
* tijorat va ma’muriy xarajatlar 
296 
820 
* Daromad (foyda) solig‘ini to‘lagunga qadar 
foyda 
32 
610 
* soliq summasi (34 %) 
11 
087 
Sof foyda 
21 
523 
§.

Download 1,93 Mb.
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   56




Download 1,93 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti andijon fakulteti

Download 1,93 Mb.
Pdf ko'rish