O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti andijon fakulteti

Download 1,93 Mb. Pdf ko'rish
bet	16/56
Sana	19.06.2024
Hajmi	1,93 Mb.
	#264358

1 ... 12 13 14 15 16 17 18 19 ... 56

Bog'liq
Maruzalar.O

To‘g‘ri xarajatlarning yana katta bir guruhi - to‘g‘ri mehnat (ish haqi) xarajatlaridir

to‘g‘ri va egri
(bevosita va bilvosita
)
xarajatlar turiga bo‘linishi ham boshqaruv hisobini tashkil qilishda muhim omil
hisoblanadi.
Har qanday xo‘jalik yurituvchi subyekt faoliyati natijasida vujudga
kelayotgan xarajatlarning katta bir qismini bevosita ishlab chiqarilayotgan
mahsulot birligi yoki mahsulot guruhiga olib borish mumkin. Ana shunday
xarajatlar iqtisodiy adabiyotlarda to‘g‘ri xarajatlar deb hisobga olinadi.
Ba’zi bir xarajat turlarini esa bevosita aniq bir mahsulot tannarxiga olib
borib bo‘lmaydi. Bunday xarajatlarni egri yoki bilvosita xarajatlar deb
nomlashadi. Bunday xarajatlarni mahsulot tannarxiga kiritish uchun oldin
ular tanlab olingan usullar orqali taqsimlanadi.
To‘g‘ri xarajatlarning asosiy qismini moddiy, ya’ni material xarajatlari
tashkil qiladi.
To‘g‘ri material xarajatlarining o‘zi asosiy va xomashyo xarajatlariga
bo‘linadi (chizma).
To‘g‘ri xarajatlarning yana katta bir guruhi - to‘g‘ri mehnat (ish haqi)
xarajatlaridir
(chizma).
Har qanday xo‘jalik yurituvchi subyektda ishlab chiqarilayotgan mahsulot (ish,
xizmat)ning ishlab chiqarish tannarxini tashkil qiladigan
uchinchi muhim
xarajatlar guruhi
-
bu umumishlab chiqarish xarajatlaridir
.
Umumishlab chiqarish xarajatlari ishlab chiqarish bilan bog‘liq bo‘lgan
turli xil xarajatlar guruhidan tashkil topadi va bunday xarajatlarni bevosita
bitta mahsulot, yoki bir xil mahsulotlar guruhi tannarxiga olib borib
bo‘lmaydi. Shu xusisiyatlardan kelib chiqib ularni egri xarajatlar guruhida
hisobga olinadi (chizma).

19
rasm. Mahsulotning ishlab-chiqarish xarajatlarini (ishlab chiqarish tannarxini) aniqlash
rasm
Mahsulotning
to‘liq
tannarxini
aniqlash

20
Yuqorida ko‘rib chiqilgan ana shu uch turdagi xarajatlar (

Download 1,93 Mb.

1 ... 12 13 14 15 16 17 18 19 ... 56

Download 1,93 Mb.

Pdf ko'rish