319
Daromadlar taqsimlanishi qancha notekis boʻlsa, Lorents egri chizigʻi
shuncha E nuqtaga tomon botiq boʻladi.
Daromadlar taqsimlanishi
qancha tekis boʻlsa, Lorents egri chizigʻi toʻgʻrilanib 0F chizigʻiga
shuncha yaqinlashadi.
Daromadlarni notekis taqsimlanishi darajasi Djini koeffitsiyentini
DJ deb belgilasak, u 0ABCDF yuzani (1-rasmda shtrixlangan yuza) 0FE
uchburchak yuzasiga nisbati bilan aniqlanadi:
Дж
S
S
ABCDF
FE
0
0
.
Bu erda biz nominal daromadni taqsimlanishini ifodaladik. Nominal
daromadga aholi tomonidan pul shaklida
olingan barcha daromadlar
kiradi: ish haqi, dividendlar, foizlar, barcha transfert toʻlovlari (qaytarib
olinmaydigan pul toʻlovlari). Lekin, bu erda aholini oʻz tomorqasidan
oladigan
daromadi, uyidagi chorva mollaridan tushadigan daromad,
davlat tomonidan ta’limga, meditsina
xizmatiga sarflanadigan
mablagʻlar, xayriya, ehsonlar hisobga olinmagan.
Barcha rivojlangan mamlakatlarda daromadlarni qayta taqsimlash
siyosati davlat tomonidan amalga oshiriladi.
Progressiv, ya’ni oʻsib
boruvchi soliq tizimiga koʻra, aholining boy qismidan yuqoriroq foizda
soliq olinsa, aholining kam daromadli qisimdan
kamroq foizda soliq
olinadi. Soliq toʻlovlaridan tushgan daromadning bir qismi kam
ta’minlangan aholini ijtimoiy himoya qilishga sarflanadi. Deyarli barcha
davlatlarda aholini ijtimoiy sugʻurtalash va kam ta’minlangan
aholiga
moddiy yordam berish dasturlari mavjud.
Ijtimoiy sugʻurtalash dasturiga koʻra nafaqaxoʻrlar, aholining ishga
yaroqsiz boʻlgan qismi, boquvchisini yoʻqotgan oila, nogironlar ijtimoiy
sugʻurtalanadi.
DJ
320
Davlatning aholini ijtimoiy himoya qilish dasturi boʻyicha koʻp
bolali
oilalarga yordam beriladi, oziq-ovqat mahsulotlari ajratiladi va
boshqa har xil imtiyozlar belgilanadi.
Davlatning daromadlarni qayta taqsimlash
siyosati natijasida
Lorents egri chizigʻi toʻgʻrilanib 0F chizigʻi tomonga siljiydi, ya’ni
Lorents egri chizigʻi
0
ABCDF
holatdan
0
A B C D F
'
'
'
'
'
holatga siljiydi (2-
rasm).
