• Yh – Yp YUZ= ----------------- 100 Yp
  • Ouken qonuni
  •  Ishsizlikning iqtisodiy oqibatlari. A.Ouken qonuni




    Download 7,53 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet220/342
    Sana13.12.2023
    Hajmi7,53 Mb.
    #118127
    1   ...   216   217   218   219   220   221   222   223   ...   342
    Bog'liq
    MIKROIQTISODIYOT. MAKROIQTISODIYOT (2) (7)

    20.2. Ishsizlikning iqtisodiy oqibatlari. A.Ouken qonuni. 
     
    Barcha mavjud resurslardan toʻliq foydalanish yoki ishsizlikning 
    tabiiy darajasi holatida iqtisodiyotda yaratilishi mumkin boʻlgan 
    mahsulot hajmini iqtisodiyotning ishlab chiqarish potensiali deb ataladi. 
    Mamlakatning ishlab chiqarish potensiali potensial YaIM koʻrsatkichi 
    bilan oʻlchanadi.
    Makroiqtisodiy beqarorlik tufayli, iqtisodiy pasayish davrida 
    mamlakat oʻz iqtisodiy potensialini toʻliq ishga solmasdan, yaratilgan 
    haqiqiy YaIM hajmi (Yh) potensial YaIM (Yp) hajmidan ortda qoladi. 
    Ya’ni YaIMning uzilishi (YUZ) roʻy beradi. 
    Yh – Yp 
    YUZ= ----------------- 100 
    Yp 
    Potensial 
    YaIM 
    deganda 
    mamlakatdagi 
    ishlab 
    chiqarish 
    resurslaridan toʻliq foydalanilgan sharoitda mumkin boʻlgan ishlab 
    chiqarish hajmi tushuniladi. 
    Potensial YaIM*ni hisoblashda mamlakatda ishsizlik mutlaqo yoʻq 
    deb emas, balki mavjud, biroq u tabiiy darajada, deb hisoblanadi. 
    Ishsizlik darajasining oshishi natijasida iqtisodiyot potensial YaIM 
    hajmini ololmaydi. Shu sababli mamlakat miqyosida ishsizlikni uning 
    tabiiy darajasida saqlash va tartibga solish iqtisodiy jihatdan katta 
    ahamiyatga ega. Ishsizlikning haqiqiy darajasi uning tabiiy darajasidan 
    qanchalik yuqori boʻlsa, YaIM uzilishi shuncha koʻp boʻladi. Shuning 
    uchun ham potensial hajmdagi YaIM* haqiqiy YaIM dan katta boʻladi. 
    Ishsizlik darajasi va YaIM uzilishi oʻrtasidagi miqdoriy nisbatni 
    ingliz iqtisodchisi Artur Ouken matematik holda isbotlab bergan. 
    Shuning uchun bu qonun, Ouken qonuni deyiladi. Qonunning mohiyati 
    shundan iboratki, agar ishsizlikning haqiqiy darajasi uning tabiiy 
    darajasidan bir foizga oshib ketsa, ya’ni davriy ishsizlik 1 foizni tashkil 


    428 
    etsa milliy iqtisodiyot YaIMni ikki yarim foizga kam yaratadi. 
    YaMMning pastroq darajasi oʻz navbatida, ishlab chiqarishda 
    qatnashuvchilar daromadlarining nisbatan kamroq boʻlishini va 
    iqtisodiyotning kelgusi taraqqiyotini investitsiyalash imkoniyatlari 
    qisqarishini bildiradi.
    Ouken 
    qonuni 
    ishsizlikning 
    turli 
    darajalaridagi 
    mahsulot 
    yoʻqotishlari hajmini aniqlash imkonini beradi. Hozirgi kunda β 
    koeffitsiyenti deb atalgan bu koeffitsiyent miqdori 2 foizdan 3 foiz 
    oraligʻida deb hisoblanadi. 
    Ouken qonunini formulada quyidagicha tasvirlash mumkin: 

    Download 7,53 Mb.
    1   ...   216   217   218   219   220   221   222   223   ...   342




    Download 7,53 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



     Ishsizlikning iqtisodiy oqibatlari. A.Ouken qonuni

    Download 7,53 Mb.
    Pdf ko'rish