569
28.4-rasmda bitta kapital k*, investitsiya
summasining tenglamasi
eskirish summasiga teng boʻladi. Agar iqtisodiyotda asosiy
kapital
darajasi investitsiya va eskirish kuchlarini oʻzgartira olmaysa,
balansda
qoladi. Bunda k = 0, shuning uchun kapital k va ishlab chiqarish hajmi
f(k) barqaror boʻladi (kamayish oʻrniga oʻsadi). Biz shuning uchun k*
kapitalning barqaror holati deb ataymiz.
ishchi boshiga
eskirish, dk
Eskirish
har
yili
kapital
aksiyalari doimiy ulushi d ni
iste’moldan
chiqishidir.
Shuning
uchun eskirish kapital
darajasiga proporsionaldir.
Eskirish, dk
ishchi boshiga kapital, k
investitsiya va
eskirish
Investitsiya, f(k)
Eskirish, dk
Eskirish
investitsiyalarni oshirsa,
kapital darajasi kamayadi
ishchi boshiga
kapitalning
barqaror-holat
darajasida
Investitsiya
qadrsizlanganini
oshgani kapital
darajasini oshiradi
Ishchi boshiga kapital, k
570
Barqaror holat har ikkala sababda muhim ahamiyatga egadir. Biz
faqat bu yerda iqtisodiyotni barqaror holatda qolishini koʻrdik. Bir xil
darajada iqtisodiyotda barqaror holat davom etmaydi.
28.4-rasmda k1 ga oʻxshash kapital darajasini
barqaror holatiga
qaraganda iqtisodiyotni davom etishi kamroq boʻladi deb faraz qilamiz.
Bu holda investitsiya darajasining eskirish miqdori ortadi. Vaqt oʻtishi
bilan kapital koʻtariladi va kuchayish davom etadi. Barqaror holat k*
ishlab chiqarish hajmi f(x)ga yaqinlashadi.
Bundan tashqari kapitalning darajasi barqaror holatga qaraganda
iqtisodiyotda koʻproq davom etadi deb faraz qilamiz. Eskirishga
qaraganda investitsiya ozroq boʻladi,
kapital qayta tiklanishiga
qaraganda tezroq almashadi. Asosiy kapitalni tushishi yana barqaror
holatga yaqinlashadi. Barqaror asosiy kapitalga erishilganda investitsiya
va eskirishga teng. Hech qanday bosim asosiy
kapitalni tushurib yoki
koʻtara olmaydi.
Shunday qilib, R.Solou modeli iqtisodiy oʻsishning 3 manbai-
investitsiyalar, ishchi kuchi soni va texnik taraqqiyot oʻrtasidagi oʻzaro
aloqadorlikni yoritish imkonini beradi. Davlat iqtisodiy oʻsishga
jamgʻarma me’yori va texnik taraqqiyotni jadallashtirish orqali ta’sir
koʻrsatishi mumkin.
