Bojxona tariflarini kiritishni yoqlovchi mutaxassislar fikriga koʻra

Download 7,53 Mb. Pdf ko'rish
bet	287/342
Sana	13.12.2023
Hajmi	7,53 Mb.
	#118127

1 ... 283 284 285 286 287 288 289 290 ... 342

Bog'liq
MIKROIQTISODIYOT. MAKROIQTISODIYOT (2) (7)

Bojxona tariflarini kiritishni yoqlovchi mutaxassislar fikriga koʻra
import tariflari:


mamlakat mudofaa sanoatini himoya qilish imkonini beradi;

mamlakatda bandlilik darajasi oʻsishini ta’minlaydi va yalpi
talabni ragʻbatlantiradi, importning nisbatan cheklanishi natijasida
sof eksport oʻsadi va joriy operatsiyalar boʻyicha toʻlov balansi
holati yaxshilanadi;

milliy iqtisodiyotdagi yangi tarmoqlarni himoya qilish uchun
zarur;

davlat byudjeti daromadlarini toʻldirish manbai boʻlib xizmat
qiladi;

milliy ishlab chiqaruvchilarni demping koʻrinishidagi chet el
raqobatidan himoya qiladi;

iqtisodiyot tuzilishini qayta qurishni boshqarish vositasi
hisoblanadi va ular yordamida mamlakat iqtisodiyotidagi ilgʻor
siljishlar ragʻbatlantiriladi va h.k.
Mamlakatlarda ta’rif mexanizmi orqali tashqi savdo siyosatini
yuritish, birinchi navbatda ushbu mamlakatning asosiy tarmoqlari va
yangi ishlab chiqarish sohalarining himoyalanganligiga ta’sir qiladi.
Oʻzbekistonda avtomobilsozlik yangi va istiqbolli soha (tarmoq)
hisoblanadi va tabiiyki, tarifli himoyaga muhtoj. Tarmoqni tarifli
himoyalanishining haqiqiy darajasini quyidagi misolda koʻrib chiqamiz.
Masalan, Oʻzbekistonda yangi mashinalar uchun import boji 40 foizni
tashkil qilsin. Ushbu mashinani ishlab chiqarish uchun zarur boʻladigan
ehtiyot qismlar asosan chetdan keltirilsin va unga import boji 25 foiz
miqdorida oʻrnatilsin. Bir dona mashinaning narxi 10000 AQSh
dollariga teng boʻlsa, ya’ni bitta avtomobil uchun zarur boʻlgan ehtiyot
qismlarining narxi 7000 dollar, qoʻshilgan qiymat esa 3000 dollarni
tashkil etsin.

594
Avtomobil importiga 40 foiz tarif belgilanganligi uchun har bir
avtomobil narxi 4000 dollarga oʻsib, tarif bilan birga 14000 dollarni
tashkil etadi. Ehtiyot qismlar importiga 25 foizli tarif kiritilishi ularga
qilinadigan xarajatlarni 1750 dollarga oshirib 8750 dollarga yetkazadi.
Oqibatda mahsulot birligiga ehtiyot qismlar xarajati 1750 dollarga oshdi.
Qoʻshilgan qiymat esa 2250 dollarga (4000-1750 = 2250) oʻsdi.
Shunday qilib, tarif kiritilgandan soʻng mahsulot birligiga toʻgʻri
keladigan qoʻshilgan qiymat 5250 dollarni (3000 + 2250 = 5250) tashkil
etdi.
Endi esa soha (tarmoq)ning samarali himoyasi formulasidan
foydalanamiz.

Download 7,53 Mb.

1 ... 283 284 285 286 287 288 289 290 ... 342

Download 7,53 Mb.

Pdf ko'rish