O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta`lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti




Download 2,88 Mb.
Pdf ko'rish
bet20/105
Sana21.12.2023
Hajmi2,88 Mb.
#126082
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   105
Bog'liq
Ekonometrika Kaf 15.Iqtisodiy sistemologiya 10ta

Original obyekt va model. Agar ikkita tizim orasida qandaydir o‗xshashlik 
bo‗lsa, ulardan birini ―original‖ ikkinchisini еsa, ―model‖ deyishimiz mumkin. 
Odatda, ulardan murakkabrog‗i original obyekt, oddiyrog‗i model sifatida qaraladi.
Oddiy holda, originalni, ya‘ni o‗rganilayotgan iqtisodiy obyektni ―qora quti‖ 
(еng oddiy model‘) sifatida qarashimiz mumkin. Biz uning ―kirishlari‖ vektori X(t) 


20 
va ―chiqishlari vektori Y(t) larni kuzatishlar natijasida, ular orasidagi bog‗lanishlarni 
aniqlashimiz mumkin. Juda ko‗p kuzatishlardan keyin, biz qaysi holda qanday 
―reaktsiya‖ yoki qanday natijalar bo‗lishini prognoz еta olamiz. Lekin, tizimning 
ichki tuzilishi haqida aniq bir xulosaga kelishimiz qiyin, chunki bir xil ―chiqishlarga‖ 
(natijalarga) turlicha tarkibga еga bo‗lgan tizimlar mos bo‗lishi mumkin. Bunday 
tizimlar izomorf deyiladi, ya‘ni ―o‗zini tutishi‖ (―tashqi reaktsiya‖) nuqtai nazaridan 
o‗xshash tizimlar.
Demak, ―kirish‖ x
1B
(t) = x
1A
(t),. . . x
mB
(t) = x
mA
(t) bir xil bo‗lganda, ―chiqish‖ 
y
1B
(t) = y
1A
(t),. . . y
mB
(t) = y
mA
(t) ham bir xil bo‗lsa, tizimlar o„zaro izomorf deyiladi.
Izomorfizm xossasining bo‗lishi - modelning originalga mos bo‗lishining 
shartidir.
Izomorfizmning xususiy holi bo‗lgan gomomorfizmda A va B tizimlar, ya‘ni 
―original-model‖ orasidagi moslik ikki tomonlama еmas, bir tomonlama bo‗ladi, shu 
ma‘nodaki, bulardan bittasi yagona tarzda mos, lekin ikkinchisi, birinchisiga yagona 
tarzda mos еmas, moslik ko‗p variantda bo‗lishi mumkin. Masalan, TABning 50 ta 
tarmoq ajratilgan va 5 ta katta tarmoq ajratilgan variatlari.

Download 2,88 Mb.
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   105




Download 2,88 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta`lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

Download 2,88 Mb.
Pdf ko'rish