Rivojlanayotgan davlatlar

Download 1,26 Mb. Pdf ko'rish
bet	54/72
Sana	15.12.2023
Hajmi	1,26 Mb.
	#119750

1 ... 50 51 52 53 54 55 56 57 ... 72

Bog'liq
jahon iqtisodiyoti va xalqaro munosabatlar

Rivojlanayotgan davlatlar jahon mustamlakachilik tizimi emirilishi, xalqlarning
mustamlakachilik hamda yangicha mustamlakachilikka qarshi kurashi avj olishi natijasida
yuzaga kelgan davlatlarning katta guruxidir. Ularning soni yuzdan ortiq bo’lib, aholisi va
hududi juda kattadir.
Takrorlash uchun savollar:
1. Rivojlanayotgan davlatlar va ularning jahon xo`jaligida tutgan o’rni haqida ma`lumot
bering.
2. Rivojlanayotgan davlatlarning asosiy taraqqiyot bosqichlari va ularning o’ziga xos tomonlari
haqida to’xtaling.
3. Osiyo - Tinch Okeani mintaqasi itisodiyoti to’g’risida ma`lumot bering.
4. Yangi industrial davlatlar va ularning iqtisodiy taraqqiyotining asosiy xususiyatlari
nimalardan iborat?
5. Hindiston iqtisodiyotining xususiyatlari to’g’risida nimalarni bilasiz?
6. Yaqin va O’rta Sharq mamlakatlari iqtisodiyotining asosiy xususiyatlari nimalardan iborat?
7. Lotin Amerikasi davlatlari iqtisodiyotining boshqa mintaqalar iqtisodiyotidan farqli
tomonlari nimalardan iborat deb hisoblaysiz?
8. Lotin Amerikasi davlatlarining tashqi iqtisodiy faoliyatlari to’g’risida ma`lumot bering.
9-mavzu: Xalqaro valyuta va kredit munosabatlari.

Reja:
1. Xalqaro valyuta-moliya tizimi va uning taraqqiyoti.
2. Xalqaro hisob-kitoblar turlari.
Foydalaniladigan adabiyotlar:
1. V.A.Chjen. "Bozor va ochiq iqtisodiyot" T, "Sharq" 1997 yil
2. "Yazik biznesa" ekonomicheskiy spravochnik. Tashkent,1997 g.
3. M. Haqimova va boshqalar. Xalqaro iqtisodiy munosabatlar. T. «O’qituvchi» 1997 yil
4. S.G’ulomov, R.Ubaydullaeva, E.Axmedov «Mustaqil O’zbekiston» «Toshkent islom
universiteti» nashriyoti, 2003 yil
Xalqaro valyuta-moliya tizimi va uning taraqqiyoti.
Tashqi iqtisodiy aloqalar tizimining asosiy kuchi - pul va valyuta munosabatlari
hisoblanadi. Jahon valyuta - moliya tizimi - bu tarixan tovar ishlab chiqarishning, pul
muomalasining va xalqaro iqtisodiy munosabatlarning rivojlanishi asosida tashkil topgan tizim
hisoblanadi. Valyuta munosabatlari sub`ektlari - tashqi iqtisodiy aloqalarni amalga oshiruvchi
davlatlar, jismoniy va yuridik shaxslar hisoblanadi.
Pulning jahon xo’jaligida amal qilishi va turli xalqaro iqtisodiy aloqalarga (tashqi savdo,
ishchi kuchi va kapital migratsiyasi, daromadlar, qarzlar va subsidiyalar oqimi, fan-texnika
ayirboshlash, turizm va h.k.) xizmat qilishi bilan bog’liq iqtisodiy munosabatlar – xalqaro
valyuta-kredit munosabatlari deb ataladi. U pulning xalqaro to’lov munosabatida amal qilish
jarayonida vujudga keladi. Valyuta – bu mamlakatlar pul birligi (masalan, so’m, dollar, funt
sterling va h.k.). Har bir milliy bozor o’zining milliy valyuta tizimiga ega bo’ladi. Bunda milliy
va xalqaro valyuta tizimini farqlash zarur.
Valyuta munosabatlarini tashkil etishning davlat - huquqiy shakli valyuta tizimi deb ataladi.
Valyuta tizimi 2 qismga ajratiladi: 1) milliy valyuta tizimi 2) Jahon valyuta tizimi Milliy
valyuta tizimi davlat ichqarisida milliy qonunchilik asosida amalga oshiriladigan valyuta
munosabatlarini aks ettiradi. Milliy valyuta tizimi asosida davlatning milliy pul birligi turadi.

54
Davlatning jahon xo`jaligiga integratsiyalashganligi va boshqa sharoitlar darajasiga qarab
valyutaning aylanish rejimi belgilanadi. Milliy valyuta tizimi – valyuta munosabatlarining
milliy qonunchilik bilan belgilanadigan, mazkur mamlakatda tashkil qilinish shaklini ifodalaydi
Valyutaning aylanishi "konvertirlanish" deb nomlanadi.Valyuta bozorida milliy
valyutalarning chet el valyutalariga almashinuvi, ya`ni oldi-sotdisi yuz beradi. Almashinuv esa
milliy valyuta egalariga davlat ichqarisida va undan tashqarida ham pul resurslariga erkin
egalik qilish huquqini beradi va pirovard natijada davlatning jahon xo`jaligiga kirishiga yordam
beradi.

Download 1,26 Mb.

1 ... 50 51 52 53 54 55 56 57 ... 72

Download 1,26 Mb.

Pdf ko'rish