Evropa iqtisodiy hamkorlik tashkiloti xalqaro iqtisodiy integratsiyaning oliy shakli

Download 1,26 Mb. Pdf ko'rish
bet	61/72
Sana	15.12.2023
Hajmi	1,26 Mb.
	#119750

1 ... 57 58 59 60 61 62 63 64 ... 72

Bog'liq
jahon iqtisodiyoti va xalqaro munosabatlar

Evropa iqtisodiy hamkorlik tashkiloti xalqaro iqtisodiy integratsiyaning oliy shakli.

Yagona bozorning vujudga keltirilishi 1957 yildayoq Evropa Iqtisodiy Ittifoqining eng
muhim masalalaridan biri sifatida baholangan edi. Lekin bu sohadagi taraqqiyot uncha sezilarli
bo’la olmadi.1987 yil 1 iyulda Yagona Evropa Akti kuchga kirgachgina ahvol o’zgardi, bu
hujjatda tovarlar, xizmatlar, sarmoyalar va odamlar hamjamiyat doirasida erkin harakat qiladigan
bozorga o’tish muddati 1992 yil 31 dekabr’ deb belgilangan edi.
Bu hujjat Vazirlar Kengashi qarorlarini qabul qilish tartibiga muhim o’zgartirishlar
kiritdi. Yagona Evropa Akti bilan yagona bozorni bunyod etishga taalluqli barcha muammolar
bo’yicha ko’pchilik ovoz bilan qaror qabul qilishga ruxsat etiladi.
Yangi shartnomaga muvofik quyidagilar ta`sis etildi:
1) Yagona umumevropa fuqaroligi: qatnashuvchi mamlakatlarning fuqarolari o’z-o’zidan
Evropa Ittifoqining fuqaroligini oladi.
2) Iqtisodiy va valyuta ittifoqi: qatnashuvchi mamlakatlar va umuman hamjamiyat iqtisodiy
siyosatining asosiy yo’nalishlari Vazirlar Kengashi tomonidan qabul qilinadi, u shuningdek, har
bir mamlakat va umuman hamjamiyat iqtisodiy rivojlanish jarayoni qanday borayotganligini
kuzatadi. Evropa Valyuta Ittifoqining umumiy pul birligi ekyu joriy etilgan 1999 yil 1 yanvardan
boshlab ekyuning o’rnini bosa oladigan "evro" deb nomlanuvchi pul birligi amalda yuritila
boshlandi. 2000 yil 1yanvardan boshlab umumiy pul kupyuralari chiqarish yo’lga qo’yildi. 2002
yil 1yanvardan boshlab bu pul birliklari Evropa Ittifoqiga a`zo davlatlar milliy pul birliklari bilan
parallel ravishda qo’llaniladi va 2002 yil 1iyuldan boshlab esa milliy pul birliklari yuqotilib ,
to’la holda hisob-kitoblar "evro"da amalga oshirila boshlaydi.
3) Siyosiy Ittifoq. U quyidagi tarkibiy qismlarni o’z ichiga oladi:

tashqi ishlar va xavfsizlik sohalarida yagona siyosat, umumiy mudofaa siyosatini ishlab
chiqish, Evropada qurolsizlanish va qurol-yaroqlarni nazorat qilish,yadro qurolini
tarqatmaslik va xavfsizlikning iqtisodiy jihatlari ustida ish olib borish

Evroparlament mohiyatini kuchaytirish

Hamjamiyat vakolatlarini kengaytirish

Ichki ishlar va odil sudlov sohalarida, xususan boshpana berish, immigratsiya va viza tartibi
kabi masalalarda yagona siyosat yuritish.
Evropa Ittifoqi muvaffaqiyatlariga va uning yangi a`zolarini jalb qilish qobiliyatiga
quyidagi uchta omil sababchi bo’lmoqda:

o’zaro bir-biriga bog’liqlikni va hamkorlikni taqozo qiluvchi iqtisodiy asos;

huquqiy qoidalar tantanasi;

kelishuvlar va yon berishlarga asoslangan qarorlar qabul qilish jarayonining demokratik
xususiyati.
Evropa hamjamiyatini ta`sis etish to’g’risidagi shartnomalarda belgilangan vazifalarni
bajarish uchun bir qator Evropa muassasalari tuzilgan.

60
Ulardan birinchisi - Evropa Hamjamiyati Komissiyasi Evropa Ittifoqining ijroiya
organidir. Uning 17 a`zosini milliy hukumatlar tayinlaydi. Vakillar to’rt yilga tayinlanadi.
Komissiyaning asosiy ishchi tillari fransuz, ingliz va nemis tillari bo’lsada, barcha rasmiy
hujjatlar qolgan 9 tilga albatta tarjima qilinadi. Komissiya Hamjamiyatning turli fondlari va
dasturlarini, jumladan, Evropa Ittifoqida qatnashmaydigan mamlakatlarga yordam ko’rsatishga
qaratilgan fondlar va dasturlarni ham boshqaradi.

Download 1,26 Mb.

1 ... 57 58 59 60 61 62 63 64 ... 72

Download 1,26 Mb.

Pdf ko'rish