“yaxlitlik”, “birlik”, “ierarxiya”, “elementlar o’rtasidagi aloqadorlik qonuniyatlari” va
umumiy qonuniyatlar asosida olib boriladi va ob`ektlar (qism tizimlar va elementlar)
19
Ierarxik tizim – u ixtiyoriy tabiatli ( texnik,
iqtisodiy, biologik,
ijtimoiy,
texnologik, metodologik va h.k.) tizim bo’lib, uning amal qilish jarayoni (funktsional
vazifasi) ko’p bosqichli tuzilmadan iborat bo’ladi.
Demak, tizimlar elementlar va qism tizimlardan hamda ular bo’yicha umumiy
qonuniyat asosida ierarxik(ko’p bosqichli) holatda tashkil topar ekan. Tizimlarning
bunday tashkil etilishida uning elementlari soni ko’payib
yoki kamayib borishi
mumkin.
Tarkibidagi elementlar sonini ko’paytirish yoki kamaytirish bo’lganda ham
tizimning maqsad-vazifasi(funktsional vazifasi)ni o’zgartirmay saqlab qola olgan
tizimga
ochiq tizim deb ataladi.
Tizimiy yondashuv tadqiqot usulini qo’llash samarasini aniqlashda uning tizim va
tizim elementlarining manbani nechog’liq to’liq ifodalanganligiga bog’liq bo’ladi,
chunki
tizim elementlari, qism tizimlar va ular orasidagi uzviy aloqadorliklar ham
dinamik o’zgarishlar asosida – yaxlit tizim hosil bo’ladi.
