29
Ikki suvli gipsga maxsus ishlov berilib, o’ta mustahkam gips olinadi,
mustahkamligi 15-30
MPa ni tashkil qiladi, tishlashish muddati 15-20 minutdan
iborat. O’ta mustahkam gipsdan plastik hamir olish uchun kam suv talab qilinadi
(40-45% gips massasiga nisbatan, oddiy gips uchun 60% talab qilinadi), bu еsa
anchagina zich qo’yma va betonlardan foydalanish imkonini beradi.
Gispning qimmatli xususiyatidan
biri tez tishlashishi, mahsulot yuzasining
tekis va to’g’ri shaklda bo’lishini ta’minlashi, chunki qotish davrida gips ozgina
kengayadi va qolipni zich to’ldiradi. Gipsning kamchiligi-suvga chidamsizligi.
Nam tortganda gipsning mustahkamligi keskin pasayadi,
hatto kichkina yuk
ta’sirida sezilarli deformatsiyaga uchraydi va mahsulot sifatsiz bo’lib qoladi.
Gipsning suvga chidamliligini tarkibiga yanchilgan domna shlakini qo’shib,
birmuncha oshirish mumkin.
Gipsotsement-putstsolanli bog’lovchi
(GPTSB)
gipsga nisbatan anchagina suvga chidamli. (GPTSB) A. V. Voljenskiy va uning
shogirdlari tomonidan o’rganilgan. U 50-80% yarim suvli gips va 20-50%
putstsolan portlandtsement yoki portlandtsementdan aktiv mineral qo’shimchadan
tashkil topgan. Mineral qo’shimcha miqdori quyidagicha tanlanadi: etti kecha-
kunduzli bog’lovchida SaO kontsentratsiyasi 0, 85g/l dan kam bo’lishi kerak
(qotish davrida ajratiladigan uch kal’tsiyli silikatni qo’shimcha gidrat kal’tsiy
oksidi bilan bog’laydi). Bunday sharoitda gidrosul’foalyuminatni monosul’fatli
turi olinadi va ichki xavfli
kuchlanish kelib chiqmaydi, balki mayin dispersionli
kam emiriladigan gidrosilikatlar bog’lovchining suvga chidamliligini oshiradi.
GPTSB 100, 150, 200 markalarda ishlab chiqariladi. GPTSB asosida tez
qotadigan beton markalari-M150-M250ni olish mumkin, bu holda tayyorlangandan
2-3 soatdan keyin 30-40% marka mustahkamligini oladi. Mahsulotning qotishini
tezlatish uchun 70-80
0
S haroratda 5-8 soat davomida bug’latish taklif еtiladi.
GPTSB
ning kamchiligi, po’lat armaturali mahsulotni korroziyadan saqlash
zarurati bo’lib, mos holatdagi qoplamadan foydalanishdir.
