199
8 aprel 1994 yilda shakllangan. Uning faoliyati respublikada olib
borilayotgan islohotlar bilan va aksionerlik jamiyatlar ochish siyosati
bilan yaqindan bogʻliq.
Bugungi kunda RFB “Toshkent” – bu 100
ortiq brokerlik
tashkilotlar va eng yangi uskunalarga ega boʻlgan birjadir.
Fond birja – tijorat tashkilot boʻlib, uning asosiy maqsadi
moliyaviy-xoʻjalik faoliyatidan foyda olishdir. Fond birja asosiy
maqsadiga erishish uchun faoliyat va xizmat koʻrsatishning quyidagi
turlarini amalga oshirishi mumkin: oldindan tayinlangan joy va
muayyan vaqtda, belgilangan qoidalar asosida ommaviy va oshkora
birja savdolarini tashkil etish va oʻtkazish; talab va taklifning haqiqiy
nisbatini aniqlash asosida qimmatli qogʻozlarning narxini
shakllantirish orqali qimmatli qogʻozlar bozorini
yaratish hamda ular
toʻgʻrisidagi axborotlarni belgilangan tartibda oshkor qilish yoʻli bilan
qimmatli qogʻozlarning erkin muomalasi uchun zarur shart-sharoitlar
yaratishni taʼminlash, birja aʼzolariga birja bitimlarida va birja
faoliyatida ishtirok etish huquqini beruvchi birja joyi (brokerlik oʻrni)
berish, birja savdolarida teng huquqlilik asosida ishtirok etishi uchun
savdo tizimiga masofadan ulanish imkoniyatini yaratish; qimmatli
qogʻozlar bozorida ochiqlik va oshkoralikni hamda raqobat sharoitini
taʼminlash uchun birja aʼzolariga savdo natijalari haqidagi axborotlarni
yetkazish, investitsiya vositachisi faoliyatini professional tarzda
amalga oshirish uchun zarur
shart-sharoitlarni yaratish; qimmatli
qogʻozlarga doir bitimlarni tuzish hamda roʻyxatdan oʻtkazishni
elektron shaklda amalga oshirish; birja savdolarini tashkil qilish va
oʻtkazishga zamonaviy texnologiya va uslublarni tadbiq qilish; birja
listingiga kiritilgan qimmatli qogʻozlarning kotirovkalanishini birja
savdosi qoidalarida belgilangan tartibda amalga oshirish; birja aʼzolari,
birja savdolari ishtirokchilari va ularning mijozlari oʻrtasida birja
savdosi qoidalarida nazarda tutilgan masalalar yuzasidan kelib
chiqadigan nizolarni qonunchilik va boshqa meʼyoriy hujjatlar asosida
hal etishga koʻmaklashish; qimmatli qogʻozlar bilan birja savdolarini
amalga oshiruvchi mutaxassis-treyderlarning kasbiy malakasini oshirib
borishi uchun sharoitlar yaratish; birja faoliyati bilan bogʻliq
axborotnomalarni, maʼlumotnomalarni hamda boshqa axborot va
200
reklama nashrlarini chiqarish; qimmatli qogʻozlar bozori infratuzil-
masini rivojlantirish va takomillashtirish.
Fond birjasining asosiy vazifalari quyidagilar:
-
birja savdosi qoidalarini belgilash, oʻz internet saytida joylash-
tirish;
-
birja kotirovkalash varagʻiga kiritilgan qimmatli qogʻozlar
savdosini
tashkil etish;
-
qimmatli qogʻozlarga boʻlgan talab va taklifning nisbati asosida
ularning narxini chiqarish;
-
muntazam ravishda oʻz internet-saytida va ommaviy axborot
vositalarida qimmatli qogʻozlarning kotirovka narxlarini eʼlon qilish,
birja aʼzolarini birja savdosi yakunlari toʻgʻrisida xabardor qilish;
-
birja oʻz aʼzolari va ularning qimmatli qogʻozlar bilan oldi-sotdi
jarayonlarini bevosita amalga oshiradigan treyderlari uchun malaka
talablarini ishlab chiqish va tasdiqlash, ularning huquq va
majburiyatlarini
belgilash;
-
amaldagi qonunchilik, fond birja ustavi va birjaning ichki
meʼyoriy hujjatlarida belgilangan tartibda yangi aʼzolar qabul qilish va
aʼzolikdan chiqarish;
-
birja aʼzolarining akkreditatsiyasini amalga oshirish;
-
qimmatli qogʻozlar bozori qatnashchilarining talab va
extiyojlarini hisobga olgan holda amaldagi qonunchilikka muvofiq
birja bitimlari amalga oshiriladigan maxsus seksiyalar tashkil etish;
-
qimmatli qogʻozlarni birja listingiga kiritish
va delisting qilish
tadbirlarini amalga oshirish hamda qimmatli qogʻozlarning kotirovka
qilinish tartib va qoidalarini ishlab chiqish;
-
birja faoliyatini amalga oshirish uchun zarur boʻlgan narx
belgilash, hakamlik, listing, nazorat va boshqa birja komissiyalarini
tuzish;
-
agar birja bitimlarining narxi kun davomida birja tomonidan
belgilangan qiymatdan ham ortiqroq oʻzgarib ketsa, birja savdosini
toʻxtatish;
-
birja tomonidan koʻrsatiladigan xizmatlar uchun toʻlanadigan
haq miqdorini belgilash;
-
birja savdosi qoidalarini buzganlik
uchun jarimalar hamda
penyalar belgilash va undirish;
201
-
birja axborotnomalari, maʼlumotnomalari hamda boshqa
axborot va reklama nashrlarini chiqarish;
-
birja savdolarini amalga oshirish uchun foydalaniladigan
hujjatlarning standart shakllarini ishlab chiqish;
-
axborot-tahliliy ishlarni amalga
oshirish uchun qimmatli
qogʻozlar emissiyalarining hajmi va turi hamda ularning birjada va
fond bozorida aylanish darajasini taqqoslash yoʻli orqali oʻrganish;
-
fond birja ustavida belgilangan maqsadlarni amalga oshirish
uchun amaldagi qonunchilik asosida tashqi iqtisodiy faoliyatni amalga
oshirish;
-
qonunchilik asosida birja faoliyatini samarali taʼminlash bilan
bogʻliq boʻlgan boshqa vazifalarni amalga oshirish.
