340
Robo-maslahatchilar investitsiya faoliyati bo'yicha
maslahat
olishda inson moliyaviy maslahati kontekstida paydo bo'ladigan
manfaatlar to'qnashuvidan xavotir oladigan investorlar orasida
munosib alternativ variant sifatida ko’riladi
134
.
Robo-maslahatchilar segmentida xususiy investorlar o'zlarining
ko'lami va riskka bo'lgan moyilligiga qarab investitsiya hajmlarini
tanlashi mumkin bo'lgan avtomatlashtirilgan onlayn portfellarni taklif
qiluvchi xususiy aktivlarni boshqarish provayderlaridan iborat.
Wealthfront,
Schwab
Intelligent
Portfolios,
Betterment
kabi
provayderlar xususiy kompaniyalarga va institutsional investorlarga
o'z pullarini (juda oz miqdordan boshlab) oldindan tuzilgan algoritmlar
tomonidan avtomatik ravishda boshqariladigan
oldindan mavjud
bo'lgan portfellarga investitsiya qilishga imkon beradi. Ushbu
xizmatlarning afzalligi o'z portfeli rivojlanishini doimiy ravishda
shaxsiy
monitoring
qilolmaydigan
yoki
buni
istamaydigan
investorlarning passiv roli hisoblanadi. Bunday avtomatlashtirilgan
investitsiya xizmatlari boshlang'ich kapitali kam bo'lgan va o'ziga xos
investitsiya nou-xaularisiz yuqori daromad olish imkoniyatini beradi,
bu esa an'anaviy banklar tomonidan
taqdim etilayotgan klassik
investitsiyalarga ziddir. Robo-maslahatchilar segmentida moliyaviy
ko'rsatkichlar avtomatlashtirilgan onlayn portfellar boshqaruvidagi
aktivlarni ko'rsatadi. Avtomatlashtirilgan va tavsiyalarga asoslangan
maslahat funksiyalari bo'lmagan onlayn brokerlar ushbu segmentga
kiritilmagan
135
.
Robo-maslahatchilar algoritmlar
va qoidalarga asoslangan
raqamli investitsiya bo'yicha maslahat va portfelni boshqarish
xizmatlarini taklif etadi. Robo-maslahatchilarning eng keng tarqalgan
xususiyatlari quyidagilar:
1. Iqtisodiy samaradorlik. Robo-maslahatchilar, asosan, birja
savdo fondlari (ETF) deb ataladigan
passiv indeks fondlaridan
foydalanadilar. Passiv investitsiyalar va ma'lum bir ma'lumot indeksini
takrorlash orqali robo-maslahatchilar qimmat aktiv mablag'lardan
qochishga va ijobiy ko'rsatkichlarga erishishga harakat qiladi.
134
Lukas Brenner, Tobias Meyll. Robo-advisors: A substitute for human financial advice? // Journal of
Behavioral and Experimental Finance, Volume 25, March 2020, 100275
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S2214635019301881
135
www.statista.com
–statistik ma’lumotlar taqdim etuvchi Statista rasmiy biznes ma’lumotlari platformasi veb-
sayti;
https://www.statista.com/outlook/dmo/fintech/personal-finance/robo-advisors/worldwide
341
2. Obyektivlik. Algoritmlar ma’lum bir xususiyatlar asosida
investitsiya portfelini shakllantirish uchun mijozning ma'lumotlaridan
foydalanadi. Insonning his-tuyg'ulari yoki hissiyotlari qaror qabul
qilishning obektiv va oqilona jarayoniga ta’sir qilmasliklari uchun
chiqarib yuborilgan. Ushbu g'oya shoshilinch xulosalardan qochish va
shu bilan odamlar uchun xos bo'lgan
investitsiya harakatlaridan
qochish maqsadida qilingan.
3. Shaffoflik. Robo-maslahatchilar shaffof narxlar bilan
standartlashtirilgan investitsiya xizmatlarni taklif qilishadi. Xarajatlar
internetda e'lon qilinadi va har qanday vaqtda ularga kirish mumkin
136
.
Robo-maslahatchilar
bu
raqamli
platformalar
bo’lib,
foydalanuvchilarga
yordam
beradigan
interaktiv
va
aqlli
komponentlarni qamrab oladi hamda bank va investitsiya mahsulotlari
sohasida konsaltingning avtomatik jarayonidan foydalanish orqali
mijozlarga maslahatlar berish uchun IT texnologiyasidan foydalanadi.
Robo-maslahat xizmatlari an'anaviy
maslahat xizmatlaridan farq
qiladi. Robo-maslahat xizmatlari mijozni miqdoriy baholash va
mijozlar portfelini boshqarishga bog'liq
137
.
Bugungi kunda robo-maslahatchilardan investitsiya faoliyatida
foydalanish institutsional investitsiyalarni boshqarishning bir usuli
sifatida ham qaralmoqda. Strategiyalarni boshqarish bo'yicha miqdoriy
yondashuvlar investitsiya banklari va institutsional investitsiya
menejerlari tomonidan qo'llanilib
kelinadi, biroq robo-maslahatchilar
xizmatlari institutsional darajadagi pulni samarali boshqarish
imkoniyatini beradi.
138
