119
!
!
!
7 mingdan ziyod ancha uyushgan mullalar guruhi egallab oldi. Mullalar
Arkka yaqin kelishga bo tingan har qanday kishini o‘ldirish bilan tahdid
qildilar. Namoyishchilarga toshlar yog‘dirilib, ularni do‘pposlay va ha-
qoratlay boshlashdi. 30 dan ziyod namoyishchi hibs ga olindi, ko‘plariga
tan jarohati yetkazildi. Qutulib qolgan namoyishchilar boshqa shaharlar-
ga qochib jon saqlashdi.
Buxorodagi voqealar jadidlarni sergaklantirdi. Ma’rifatli hukmdor ta-
riqasida namoyon bo‘lgan Sayid Olimxonning xalq orasida hurmati qol-
madi.
O‘zingizni sinang!
Omon qolgan jadidlar 1917-yili bolsheviklar tomo-
nidan egallangan Turkistonga qochishdi. 1920-yil
yanvarda Toshkentda o‘rnashib
olgan Yosh bu xo roliklar ning so‘l
qismi Fayzulla
Xo‘jayev rahbarligida «Inqilobchi
yosh buxorolik-
larning Turkistondagi markaziy byurosi»ni tuzishdi.
Ammo bu tashkilot nufuzli siyosiy kuchlarni o‘zida
mujassam etmagan. Bu tashkilot O‘rta
Osiyoni bu-
tunlay zabt etib, uni bolsheviklar qo‘l ostida bo‘lgan
yangi davlat tarkibiga qo‘shib olishga harakat qilgan
mustamlakachilarning kurash vositasiga aylandi.
Fayzulla Xo‘jayev
rahbarlik qilgan Yosh buxo-
roliklar va bolsheviklarning
birgalikdagi harakatlari
bilan Buxoroda davlat to‘ntarishi tayyorlandi. Amir qo‘shinini parokanda
qilish bo‘yicha ishlar olib borildi. Mahalliy aholi orasida kuchli tashviqot
yurita boshlandi. Shu maqsadda «Tong» jurnali va «Uchqun»
gazetasi
nashr etildi.
Yosh buxoroliklar amirni taxtdan ag‘darishning siyosiy va tashviqiy
asoslarini hozirlashga kirishdi. Ular ning tashabbusi bilan 1920-yil 29-
avgustda Chorjo‘yda qo‘zg‘olon uyushtirildi. Bu yerda Muvaqqat inqilo-
biy qo‘mita tuzilib, u Rossiya hukumatidan yordam so‘rab iltimosnoma
bilan murojaat qildi. Sovet davlati esa yaxshi qurollangan qo‘shin va
mahal liy aholini dahshatga soluv chi harbiy aviatsiya bilan ta’minlangan
yirik harbiy qismlarni Buxoroga tashladi. Amir va uning qo‘shinlari de-
