Marketingning asosiy rivojlanish boskichlari Marketingni asosiy elementlarini tashkil topishi – bozorni tadkik kilish va taxlil etish, narxni
tuzilishi tamoyili; servis siyosati – (1809-1884) Sayrus Makkormek nomi bilan boglanadi. 1902
yildan boshlab AKShning (Michigan, Kaliforniya, İllinoys) universitetlarida marketing
muammolari buyicha («Tovarlar marketingi», «Marketing uslublari» fanlari va boshkalar) fanlar
kiritilib, maruzalar ukitila boshladi.
1926 yilda AKShda marketing va reklama milliy uyushmasi tashkil topdi, keyinchalik uning
negizida Amerika Marketing jamiyati barpo etildi, bu jamiyat 1973 yilda Amerika Marketing
uyushmasi nomini oldi. Bir oz keyinrok bunday uyushma va tashkilotlar Garbiy Evropa
mamlakatlari va Yaponiyada xam paydo buldi. Xalkaro marketing tashkilotlari - Evropa marketing
va ijtimoiy fikr tadkikotlari jamiyati, Xalkaro Marketing Federatsiyasi, Evropa Akademiyasi va
shunga uxshashlar yuzaga keldi.
60-yillar urtasida eng yirik Amerika korporatsiyalarining 80% ga yakini uz xujalik
faoliyatida marketingning asosiy talablarini kullay boshladi. Garbiy Evropa va Yaponiyada
marketing goyalari AKShga karaganda sustrok joriy kilindi. Ammo 60-yillarning oxiriga kelib ular
marketing amaliyotini tezkorlik bilan uzlashtirishga kirishdilar va bunda muxim yutuklarga
erishdilar. Marketing ananaviy savdo usullaridan farkli ularok anik maksadlarni kuzlaydi, xujalik
vazifalarini esa yakkol ifodalaydi: korxona shunday sifatli maxsulot tayyorlashi lozimki, uni sotish
kulay bulsin. Darxakikat, maxsulot ishlab chikarilgani bilan u albatta foyda keltiradi degan manoni
xali aslo bildirmaydi. İlgari xujalik raxbarlarining vazifasi asosan jami resurslarni ishlab chikarish
talablari bilan muvofiklashtirishdan iborat edi, yani korxona uzi xoxlagan maxsulotni ishlab
chikarar va xamma etiborini uni sotishga karatar edi. Marketingning maksadi esa bozorning mavjud
va kelgusida extimol tutiogan imkoniyatlarini aniklash xamda sifat jixatidan tugri baxolashdan,
sungra unga tayanib, butun kuchini uz maxsulotiga kizikish va extiyojni kuchaytirishga, xaridorga
maxsulotni, shuningdek kursatilandigan tegishli ximat turini tanlash imkonini yaratgan xolda,
maxsulotni sotishga karatishdan iborat.
Bular xakida jadvalda tulik tanishib chikish mumkin.
