3. ERIUShEN`LIK KO`BEYMESI
Massalar ta`siri nizamin gomogen sistemalarg`a qollaudi ko`rip gig`amiz. Qiyinlau bolg`an geterogen sistemalar (1 jinisli bolmag`an) misal ushin toying`an eritpeler sho`kpesi de boliui mumkin. Toying`an eritpeler yaki sho`kpeler sirtinan bir birinen ajiralg`an boladi. Bul bolsa geterogen sistemada fazalar deyiledi.
Sho`kpege tusiriu, sho`kpeden tisqari ionlardi ajiratiu yaki sho`kpeni juuiu, eritiu siyaqli geterogen sistemalarda ko`plegen analitikaliq operatsiyalar orinlanadi. Sonin` ushin bular analitikaliq ximiyada belgili a`hmiyetke iye. Misal retinde suuda az eriushini alayiq. Onin` kristall tori ionlardan iba`rat. Eriu payitinda suudin` dipoli arqali kristallar eritpege o`tedi. Sonin` menen bir qatarda keri jag`day da payda boladi ha`m bariy sulfat sho`kpege tusedi. Ionlar eritpede bir biri menen soqlig`isip bariy sulfattin` sho`kpege tusiuin tezlestiredi. A`ste aqirin eriu protsessi pa`seyedi ha`m zattin` sho`kpege tusiui tezlesedi. Aqirinda dinamikaliq ten`salmaqliq ornaydi. Solay etip, bariy sulfatinin` toying`an eritpesi payda boladi.
V1 = K1
V2 = K2[Ba+2][SO4-2]
t const K2 = const boladi
Toying`an eritpedegi ionlar kontsentratsiyasin o`zgertirgende de EK sonst bolip qaladi. EKCa3(PO4)2 = [Ca+2]3[PO4-3]2
Misal: Bariy sulfatinin` 250S dag`i eriushen`ligi 1 litr de 0,00245 gr. Bariy sulfatinin` ekvivalentin tabin`. 1 litrde 0,00245 g EK VaSO4
Molyar kontsentratsiya CBaSO4 =0,00245/233,4=0,0000105 mol/l=1,05*10-5
BaSO4 ti diss.
1 gr-ion Va+2 ha`m 1 gr. ion SO4-2
[Va+2]=[ SO4-2]=1/05*10-5 bunnan EK=1,05*10-5*1,05*10-5=1,1*10-10
Misal : 250C da EK=1,1*10-10 bariy sulfatinin` eriushen`ligin tabin`.
Sheshimi: VaSO4 tin` eriushen`ligi X molekula VaSO4 eritpege Va+2 ha`m SO4-2 ion/l di beredi.
EK VaSO4 = [ Va+2][SO4-2] = X2 = 1,1*10-10
X= V1.1*10-5 = 1.05*10-5 mol/l
Egerde grammlarda sipatlau kerek bolsa, bariy sulfatin gramm molekulyar massasina ko`beytiremiz. (V=1 litr)
V=1,05*10-5*233,4=245*10-5=2,45*10-2g/l
| 