Hamkorlik strategiyasi.
Konfliktli vaziyatda o‘zini tutishning bu uslubi o‘z man-
faatlari va shu bilan birga, raqibning manfaatlarini qondirish
bilan tavsiflanadi.
Ushbu uslub ikkala qarama-qarshi tomonning manfaatlarini
to‘liq qondiradigan yechim topishga qaratilgan faol qo‘shma hara-
katlarni nazarda tutadi.
Barcha uslublarning eng qiyini, shu bilan birga ziddiyatli
vaziyatlarni hal qilishda eng samarali.
Uning afzalligi shundaki, siz ikkala tomon uchun ham eng
maqbul yechimni topasiz va raqiblardan sheriklar yaratasiz.
Kooperatsiya strategiyasidan foydalanish mojaroga nisbatan
boshqa yondashuvlarga qaraganda ko‘proq vaqt talab qiladigan
ishni talab qiladi.
Ushbu uslub sizning qarorlaringizni tushuntirish, boshqa to-
monni tinglash va his-tuyg‘ularingizni cheklash qobiliyatini talab
qiladi. Ushbu omillarning birortasi yo‘qligi ushbu strategiyani
samarasiz qiladi.
Hamkorlik – bu nizolarni hal qilish jarayonida barcha
ishtirokchilarni jalb qilish yo‘llarini topish va barchaning ehti-
yojlarini qondirishga intilish demakdir. Ikkala tomon ham
g‘alaba qozongan joyda, ular qabul qilingan qarorlarni amalga
oshirishga ko‘proq moyil ekanliklari aniqlandi, chunki ular ular
101
uchun maqbuldir va har ikki tomon ham mojaroni hal qilishning
barcha jarayonida qatnashdi.
Muvaffaqiyatli hamkorlikning uslubi foydalanish uchun Poi
ustida bir oz vaqt sarflash zarur Ck SKR tomonlarning haqiqiy
nafslariga qondirish yo‘llarini rivojlantirish ytyh manfaatlari va
ehtiyojlari.
Mojaroni hal qilish uchun ushbu strategiyadan quyidagi
holatlarda foydalanish mumkin:
- muammoni hal qilish ikkala tomon uchun ham juda
muhimdir va hech kim undan butunlay xalos bo‘lishni istamaydi;
- nizolashayotgan tomon bilan uzoq muddatli, kuchli va
o‘zaro bog‘liq munosabatlar mavjud;
- tomonlar bir-birlarini tinglashlari va o‘zlarining manfaatlari
mohiyatini bayon qilishlari mumkin;
- muammoga yondashuvlarning har biri muhim va murosali
yechimlarga yo‘l qo‘ymaydi, ammo umumiy yechimni topish
zarur;
- paydo bo‘lgan muammo ustida ishlashga vaqt bor ;
- to‘qnashuvda ishtirok etgan ikkala tomon ham teng kuchga
ega.
Hamkorlik – bu ikkala tomonning manfaatlarini aniqlash va
qondirish muammosiga do‘stona, dono yondoshish. Biroq, bu
biroz harakat talab qiladi. Buni amalga oshirish uchun har ikki
tomon ham biroz vaqt talab qilishi kerak, ular o‘z xohish-istak-
larini tushuntirishi, ehtiyojlarini ifoda etishi, bir-birlarini
tinglashi va keyin muammoga alternativa va echimlarni topishi
kerak.
Boshqa uslublar o‘rtasidagi hamkorlik uslubi eng qiyin,
ammo bu murakkab va muhim ziddiyatli vaziyatlarda har ikki
tomon uchun ham eng qoniqarli yechimni ishlab chiqishga imkon
beradi.
Murosa strategiyasi.
Konfliktli vaziyatda o‘zini tutishning ushbu uslubi o‘z man-
faatlarini qisman qondirish va o‘zaro yon berish orqali raqib
manfaatlarini qisman qondirish bilan tavsiflanadi.
102
Kompromis uslubi Tomas- Kilman tarmog‘ining o‘rtasida
joylashgan. Uning mohiyati shundaki, tomonlar kelishmovchilik-
larni o‘zaro murosaga kelish orqali hal qilishga urinmoq-
dalar. Shu nuqtai nazardan, bu hamkorlik uslubiga biroz o‘xshay-
di, ammo u yuzaki darajada amalga oshiriladi, chunki tomonlar
bir-biridan kam. Hamkorlik uslubidan foydalanganda e’tibor
yashirin ehtiyojlar va istaklarni qondirishga qaratilgan; murosaga
kelish uslubini qo‘llashda ziddiyatli vaziyat berilgan narsa
sifatida qaraladi va unga ta’sir o‘tkazish yoki uni o‘zgartirish,
imtiyozlar berish va almashish yo‘llari izlanadi. Hamkorlikning
maqsadi uzoq muddatli o‘zaro manfaatli yechimni ishlab chi-
qish; murosaga kelgan taqdirda, bu bir lahzaga mos variant
bo‘lishi mumkin.
Ushbu strategiya har ikkala tomon ham bir narsani xohla-
ganda samarali bo‘ladi, lekin bir vaqtning o‘zida bu istaklarni
amalga oshirish mumkin emasligini biling.
Ushbu strategiya har bir ishtirokchiga nimagadir erishish
uchun ma’lum muzokaralar o‘tkazish ko‘nikmalarini talab qiladi.
Natijada, kelishuv strategiyasi quyidagi holatlarda ishlatilishi
mumkin:
- ikkala tomon ham bir xil kuchga ega va o‘zaro qarama-
qarshi manfaatlarga ega;
- siz tezda bir qarorga kelishingiz kerak;
- qisqa muddatli echimni tashkil qilishi mumkin;
- istakni asl shaklida qondirish muhim emas va tomonlar
boshida qo‘yilgan maqsadni o‘zgartirishi mumkin;
- murosa munosabatlarni saqlab qoladi;
- tomonlar hamma narsani yo‘qotishdan ko‘ra hech bo‘l-
maganda biror narsa olishni afzal ko‘rishadi;
- muammoni hal qilishning boshqa yondashuvlari samarasiz
bo‘lib chiqdi.
Kompromis ko‘pincha omadli chekinish yoki hatto qarorga
kelish uchun so‘nggi imkoniyatdir. Mojarodagi ushbu xatti-hara-
katlar strategiyasi, agar hamkorlik imkonsiz bo‘lsa, hech kim bir
tomonlama imtiyozlarni istamasa va raqibdan oshkora oshkor
103
qilish imkoni bo‘lmasa, boshidanoq qo‘llanilishi mumkin. Shun-
day qilib, mojaroda murosa xatti-harakatlaridan foydalanganda
ikkala raqib ham o‘zaro murosaga kelish orqali istaklarini qisman
qondiradilar.
|
