Samarali tinglashning qiyinchiliklari




Download 3 Mb.
Pdf ko'rish
bet33/79
Sana04.06.2024
Hajmi3 Mb.
#259988
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   79
Bog'liq
pedagogik konfilikt

Samarali tinglashning qiyinchiliklari

Diqqatni uzish. 
G'ayrioddiy va bezovta qiluvchi har qanday 
narsa e’tiborni boshqa tomonga yo‘naltirishi mumkin.
Boshqa odamlarning fikrlariga antipatiya. 
Har qanday odam 
har doim o‘z fikrlarini ko‘proq qadrlaydi va unga sherikning fikr 
yuritish yo‘lidan borishdan ko‘ra ularni kuzatib borish yoqimli va 
osonroqdir.
Aqliy faoliyatning yuqori tezligi. 
Biz gaplashayotganimizdan 
to‘rt barobar tezroq o‘ylaymiz. Shuning uchun kimdir gapirganda 
bizning miyamiz aksariyat hollarda kiruvchi ma’lumotlarni idrok 
etish ishidan ozod bo‘lib, ma’ruzachi nutqidan chalg‘itadi.
Tanlangan e’tibor. 
Biz turli xil idrok obyektlariga (so‘zlar, 
mimika, imo-ishoralar, duruşlar, intonatsiya va boshqalar) teng 
e’tibor bermasdan, bir vaqtning o‘zida juda ko‘p ma’lumotni 
qabul qilishga (shu jumladan, tinglashga) odatlanganmiz. Diqqat 
bilan tinglashga va shu bilan birga, boshqa bir narsani yozib 
olishga harakat qilish ko‘p odamlar uchun juda qiyin jarayon-
dir. Shuning uchun odamlar ko‘pincha o‘zlari uchun eng qiziq 
bo‘lgan narsani tanlaydilar. Diqqatning bunday o‘zgarishi bir 
narsaga diqqatni jamlashni va tuzatishni qiyinlashtiradi.
Javob berish zarurati. 
Agar suhbatdoshning nutqi uni to‘x-
tatish va javob berishga bo‘lgan katta istakni keltirib chiqarsa, 


126 
odam tinglashni to‘xtatadi, chunki u aqliy jihatdan o‘z e’tirozi 
uchun dalillar izlaydi.
Eshitishdagi tashqi aralashuvlar 
quyidagicha:

suhbatdosh yetarlicha baland ovozda gapirmasa; 

suhbatdoshning tashqi qiyofasini, uning fe’l-atvorini chal-
g‘itishi (xushmuomalalik, yyetarli bo‘lmagan mimika, imo-
ishoralar va boshqalar); 

tashqi shovqinlar (transport shovqini, gumburlash va hk); 

xona harorati juda yuqori yoki juda past; 

sust akustika; 

atrof-muhit (rasmlar, ichki vitrinalar, derazadan tashqa-
ridagi manzara); 

aloqa natijasi uchun muhim emas, xorijiy obyektlar suh-
batdosh e’tiborini chalg‘itadi (masalan, trotuar soati); 

suhbatni telefon qo‘ng‘iroqlari bilan to‘xtatish va hk.; 

notiqning talaffuzi, nutqning bir xilligi, o‘zgaruvchan tez 
yoki sekin nutq darajasi; 

aloqa qilishning cheklangan vaqti; 

ishdagi ortiqcha ish yuki, bir vaqtning o‘zida bir nechta 
ishni bajarish zarurati; 

xonadagi yoqimsiz hidlar. 
Diqqatsiz tinglash uchun quyidagi sabablarni qo‘shishingiz 
mumkin: 

o‘z fikrlaringizga singib ketish. 
Biz nafaqat suhbat mavzusi 
bilan qiziqmasligimiz uchun, balki o‘z fikrlarimiz bilan bandli-
gimiz uchun ham;

hissiy muvozanat. 
Chunki biz o‘zimizni nazorat qilmaymiz 
va ularning ichki «hissiy bo‘ronlari» bilan to‘la bandmiz ;

mag‘rurlik. 
Bizning vakolatimizga tajovuz sifatida biz 
nimani anglayotganimizni tinglash yoqimsiz. Tinglash o‘rniga 
biz darhol himoya tayyorlaymiz;

aytilganlarga baho berish. 
Chunki biz o‘zimizni boshqa-
lardan ko‘ra aqlli deb bilamiz va suhbatdoshning gaplarini baho-
lash bilan juda bandmiz;


127 

yaqinlaringizga g‘amxo‘rlikning yo‘qolishi. 
Biz ko‘pin-
cha bizga yaqinroq va hammadan ham ko‘proq yaqin bo‘lgan 
kishini tinglaymiz;

mutaxassislikning keng yetishmasligi tinglash texnika-
si. 
Chunki biz qanday tinglashni bilmaymiz.
Muloqot samarali bo‘lishi uchun siz ikkita oddiy qoidani 
eslab qolishingiz kerak: 
1) eng yaxshi suhbatdosh - yaxshi gapirishni biladigan emas, 
balki yaxshi tinglashni biladigan; 
2) odamlar boshqalarni tinglaganlaridan keyingina tinglashga 
moyil boladi. 
Yaxshi tinglovchi bo‘lish uchun ushbu ko‘rsatmalarga amal 
qiling. 
1. 

Download 3 Mb.
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   79




Download 3 Mb.
Pdf ko'rish