vazifalarni kengaytirish yoki murakkablashtirish ham kiradi(odatda, bunda olinadigan haq ham
o’zgaradi);
MARKAZGA INTILUVCHAN YO’NALISH- mazkur yo’nalish ko’p hollarda xodimlar diqqatini
jalb qilsada lekin ancha kamroq samara beradi. Markazga intiluvchan
martaba deyilganda asosiy
o’zakka, yani tashkilot rahbarligiga intiolish tushuniladi.
2.Martabani rejalashtirish va uni amalga oshirishning vazifalari
Martabani rejalashtirish va nazorat qilib boorish shunday iboraki, bunda xodimni tashkilotga ishga
qabul qilishdan boshlab to ishdan bo’shatish taxmin qilingan vaqtgacha uning lavozimlar tizimi yoki
ish o’rinlari bo’yicha rejali ravishda gorizontal va vertical ilgarilab borishini yo’lga qo’yish zarur.
Martabani rejalashtirish va amalga oshirishning asosiy vazifasi kasbiy
va tashkilot ichidagi
martabalarning o’zaro ta’sirini taminlashdir.
3.Martabaning asosiy bosqichlari.
Inson martabaning turli bosqichlarida turli ehtiyojlarini qondiradi.
Dastlabki bosqich- maktabda o’qishni, o’rta va oliy malumot olishni o’z ichiga oladi hamda 25
yoshgacha davom etadi. Ana shu davr mobaynida inson faoliyat turlarini izlash maqsadida bir nechta
bor ishini almashtirishi mumkin.
Shundan keyin Rivojlanish bosqichi boshlanadi. U taxminan besh yil- 25 yoshdan 30 yoshgacha
davom etadi. Bu davrda xodim tanlagan kasbini o’zlashtirib oladi, zarur ko’nikmalar hosil qiladi,
uning
malakasi shakllanadi, o’z-o’zini namoyon qilishi sodir bo’ladi va mustaqillik o’rnatishga
ehtiyoj paydo bo’ladi.
Ko’tarilib borish bosqichi, odatda 30 yoshdan 45 yoshgacha davom etadi. Ana shu davrda malakaning
ortishi, xizmatda ko’tarilish jarayoni yuz beradi. Amaliy tajriba, malaka hosil bo’ladi, o’z-o’zini
namoyon qilishga, yuqoriroq mavqeyga, mustaqillikka ega bo’lishga ehtiyoj ortadi, shaxs sifatida o’z
fikrlarini bildirish kuchayadi.
Saqlab qolish bosqichi erishilgan natijalarini mustahkamlash harakatlari bilan ajralib turadi va 45
yoshdan 60 yoshgacha davom etadi. Malakaning yuqori cho’qqisiga erishiladi, faol g’ayrat va maxsus
ta’lim olish tufayli malaka yanada takomillashadi, xodim o’z bilimlarini yoshlarga berishga qiziqib
qoladi. Bu davr ijodkorlik bilan ajralib turadi, bu sohada yangi xizmat pog’onalariga ko’tarilish yuz
berishi mumkin. Odam mustaqillik va o’zini namoyon qilish cho’qqisiga erishadi.
Yakuniy bosqich 60 yoshdan 65 yoshgacha davom etadi. Bu davrda xodim pensiya to’g’risida
jiddiyroq o’ylay
boshlaydi, bu yerdan ketishga tayyorgarlik ko’radi. Mana shu davrda bo’shab
qoladigan lavozimiga munosib o’rinbosar izlash va nomzodni o’qitish ishlari olib boriladi.
Oxirgi, pensiya bosqichida bu tashkilotdagi martaba (faoliyat turi sifatida) tugaydi. O’zini boshqa
faoliyat turlarida ko’rsatishga intilish imkoniyuati paydo bo’ladi, holbuki tashkilotda ishlab yurgan
vaqtida bunday qilishga imkoniyati cheklangan edi. O’ziga va pensiya oladigan boshqa birodarlariga
nisbatan hurmat bilan qarash ehtiyoji barqarorlashadi.
