13. 2- rasm. Shinadagi havo bosimi Psh ning (me’yordagi bosimga nisbatan %
hisobida) shinaning ish muddati g h ga ta’siri.
Rezinaning qattiqligi. Qattiqlik rezina buyumlaming asosiy fizikaviy va
ekspluatatsion xossalaridan biri bo‘lib, u davlat standartlari va texnik shartlarda har
bir material (metall, mineral, plastmassa va boshqalar) uchun ko‘rsatilgan.
Qattiqlik deganda, materialning sirtiga boshqa qattiq
materialning botish yoki
tirnashiga ko‘rsatiladigan qarshiligi tushuniladi.
Qattiqlikni aniqlash orqali tayyorlangan rezina sifati to‘g‘risida fikr yuritish
mumkin. Chunki bu ko‘rsatkich vulkanizatsiyalovchi modda, to‘ldirgich va
plastifikator qanday miqdorda olingani va aralashtirilganini
tavsiflovehi asosiy
ko‘rsatkichlardan biridir. Qattiqlik vulkanizatsiya qilingan rezina materiallari
uchun
aniqlanadi, uning miqdoriga qarab esa rezinaning elastikligi haqida ham
ma’lum tushuncha olish mumkin.
Rezina buyumlarning qattiqligi har xil shakldagi boshqa bir (o‘tkir)
materialning ularga juda qattiq botish chuqurligi bilan o‘lchanadi.
Rezinaning
qattiqligi rezina aralashmasi tarkibiga kiruvchi kauchuk, vulkanizatsiyalovchi
modda, to‘ldirgich hamda plastifikatorlaming miqdori va xossalariga bog‘liq.
Rezina aralashmasi tarkibiga aktiv tezlatkich moddalar (tiazol, tiuram, sulfenamid)
qo‘shish va ular miqdorini oshirish bilan rezinaning
vulkanizatsiya darajasini
ko‘paytirish mumkin. Bu, o‘z navbatida, rezina qattiqligini oshirishga olib keladi.
Plastifikatorlar esa rezina qattiqligini kamaytiradi. Rezinalar qattiqlik darajasiga
ko‘ra uch guruhga bo‘linadi (13. 3-jadval).
13. 3- jadval
Qattiqligiga ko‘ra rezinalarning guruhlarga boMinislii
