|
-МАВЗУ. ТУРИЗМ ЛОГИСТИКАСИДА ТУРИСТЛАРГА СУВ
|
| bet | 22/55 | | Sana | 11.01.2024 | | Hajmi | 1,47 Mb. | | #135073 |
Bog'liq УМК.Логистика5-МАВЗУ. ТУРИЗМ ЛОГИСТИКАСИДА ТУРИСТЛАРГА СУВ
ТРАНСПОРТИДА ХИЗМАТ КЎРСАТИШ
Режа:
5.1. Денгизтранспортидайўловчиташишнитартибгасолишнингҳуқуқийасослари.
5.2. Денгиз круиз кемаларидахизматкўрсатиш.
5.3. Дарё круиз кемаларидатуристларгахизматкўрсатиш.
5.4. Яхтингҳамдасувда дам олишнингбошқатурлари.
5.1. Денгизтранспортидайўловчиташишнитартибгасолишнингҳуқуқийасослари
Одамларни сувда ташиш транспорт воситалари ёрдамида саёҳат қилишнинг энг қадимги турларидан биридир. Дастлаб одамлар бунинг учун ёғоч соллар ва қайиқлардан фойдаланганлар. Ҳозирги замон туризмида уларни ноанъанавий транспорт турларига киритиш мумкин. Фан-техника тараққиёти улкан теплоходлар — ўз бортига юзлаб йўловчилар олиш, уларни қулай шарт-шароитларда узоқ масофаларга ташиш, денгиз ва океанлар бўйлаб, ҳатто музликлар орасида саёҳатлар қилишга қодир лайнерлар яратилишига олиб келди.
Хизмат кўрсатиш соҳасига қараб, ҳозирги замон сув транспорти денгиз ва дарё транспортига бўлинади. Денгиз транспортига мансуб бўлган кемалар халқаро йўналишларда, узоқ масофаларга ва каботаж ташувларини амалга оширади. Халқаро денгиз алоқалари деганда йўловчи ва юкларни мамлакат ҳудудидан ташқарига ташиш ва мамлакат ташқарисидан ташиб келтириш тушунилади. Бир мамлакат портлари ўртасида очиқ денгиз орқали амалга ошириладиган рейслар узоқ масофаларга йўловчи ва юк ташишга киради (очиқ денгиз ҳеч кимнинг суверенитетига бўйсунмайди, у инсоният мулки деб эътироф этилади ва барча давлатлар ва шахслар томонидан фойдаланилиши мумкин). Каботаж рейслари денгиз портлари ўртасида соҳил бўйлаб, очиқ денгизга чиқмасдан амалга оширилади.
Дарё флоти кемалари давлат ҳудуди доирасида жойлашган сув йўллари бўйлаб йўловчи ва юк ташишни амалга оширади. Ички сув йўлларига қуйидагилар киради: дарёлар, кўллар, йирик сув омборлари, каналлар, шлюзлар. Шу муносабат билан сув транспортида йўловчи ва юк ташишнинг ҳуқуқий соҳаси денгиз транспорти ва ички сув транспорти фаолиятини тартибга солувчи норматив ҳужжатларни ўз ичига олади.
Денгиз транспортида йўловчи ва юк ташиш халқаро ва миллий қонун ҳужжатлари билан тартибга солинади. Халқаро ташувларга нисбатан шартномалар ва конвенциялар амал қилади. 1974 йилда Афинада қабул қилинган «Денгизда йўловчи ва юк ташиш тўғрисидаги Конвенция» шундай ҳужжатлардан биридир. Конвенция қоидалари барча кемаларга нисбатан (ҳаво ёстиғи устидаги кемалардан ташқари) амал қилади ва ҳар қандай халқаро ташувга нисбатан қўлланилади, башарти кема Конвенцияга аъзо давлат байроғи остида сузса ёки шундай давлатда рўйхатга олинган бўлса. Афина Конвенциясида йўловчининг ўлими ёки унинг баданига шикаст етказилиши натижасида, шунингдек багажнинг йўқотилиши ёки шикастланиши натижасида унга етказилган зарар учун ташувчининг жавобгарлиги назарда тутилган. Мазкур ҳужжатга мувофиқ ташувчининг мулкий жавобгарлиги йўловчининг соғлиғига шикаст етказганлик учун 700000 Швейсария франкини; қўл юкини йўқотганлик ёки унга шикаст етказганлик учун – 12500 Швейсария франкини; транспорт воситаси учун – 50000 Швейсария франкини; багажнинг бошқа предметлари учун – 18000 Швейсария франкини ташкил этади.
1958 йилда тузилган Халқаро денгиз ташкилоти – ИМО (Интернатионал Маритиме Организатион) денгизда кема қатнови масалалари билан шуғулланувчи халқаро ташкилотлардан бири ҳисобланади. У денгизда йўловчи ва юк ташиш соҳасида, шу жумладан денгизда сузиш хавфсизлиги ва денгизни ифлосланишдан сақлаш билан боғлиқ халқаро ҳужжатларни ишлаб чиқади. Ушбу ташкилот фаолияти натижасида денгизда халқаро йўналишда йўловчи ва юк ташиш масалаларини тартибга солувчи бир қанча конвенциялар имзоланди: «Денгизда инсон ҳаётини қўриқлаш тўғрисидаги халқаро Конвенция» (1974); «Денгизда йўловчи ва юк ташишнинг баъзи бир қоидаларини ягоналаштириш тўғрисидаги халқаро Конвенция» (1967); «Денгизда йўловчи ташишнинг баъзи бир қоидаларини ягоналаштириш тўғрисидаги халқаро Конвенция» (1981); «Денгизда ҳалокатга учраганларни қидириш ва қутқариш тўғрисидаги халқаро Конвенция» (1979); «Денгизни чиқиндилар ва бошқа материаллар билан ифлосланишининг олдини олиш тўғрисидаги Конвенция» (1972) ва б.
|
| |
