236
Zamonaviy piroliz qurilmasining asosiy mahsulotlari quyidagilar
hisoblanadi: 99,9% tozalangan etilen (massasi bo‗yicha),
tarkibida butadiyeni
30 - 40% (massasiga nisbatan) bo‗lgan butan-butadiyenli fraksiyalar, 25 - 30%
(massasiga nisbatan) izobutilenli va 15 - 30% (massasiga nisbatan) n-butilen va
smola pirolizi. Smola pirolizi fraksiyaga har xil varaiantlarda haydaladi. Asalan:
EP-300 qurilmasida aromatli fraksiya qaynashining boshlanish harorati-150°Сda
ajratiladi, tarkibida 25 - 30% (massasiga nisbatan) benzoli, 20 - 25% (massasiga
nisbatan) toluoli i 10 - 15% (massasiga nisbatan) ksilollari aromatik
uglevodorodlarni ekstraksiyasi uchun bo‗ladi; 150 - 250°Сdagi fraksiya
yoqilg‗ini distillyati sifatida xizmat qiladi, 250 - 400
0
С dagi fraksiya esa qozon
yoqilg‗isi komponenti sifatida xizmat qiladi.
Piroliz qurilmasi,
reaktor bloki, pirogazni ajratish seksiyasi va smolani
ajratish, siqish seksiyasi, pirolizni tozalash va gazni quritish va gazni ajratish
seksiyalaridan tashkil topgan. 5.11-rasmda EP-300
piroliz qurilmasining
soddalashtirilgan texnologik sxemasi tasvirlangan. Bu sxema VNIPIneft Ufa
filiali tomonidan loyihalangan. Qurilmaning xomashyosi sifatida benzinni
to‗g‗ri haydash 62-180
о
Сdagi fraksiyasi va benzin-rafinatini katalitik
riformingini 62-140°Сdagi fraksiyasi xizmat qiladi. Zavodda gazni fraksiyalash
qurilmasining jarayonida olinadigan etan va propan pirolizlari ham qo‗llaniladi.
Benzin issiqlik almashtirgichning (1) fraksiyasini issiqligi hisobiga 250-
400°С гача қиздирилади, тўққизта параллел ишлаѐтган трубкали печларга
(2) beriladi (sxemada bittasi ko‗rsatilgan), etan-propan
fraksiyasi issiqlik
almashtirgichda (6) 150-250°Сgacha qizdiriladi, birinchiga, o‗ninchi trubkali
pechlarga (5) beriladi.
Konveksiya kamerasidan chiqishda xomashyoga benzin bo‗yicha 50%
(massasiga nisbatan) miqdorida suv bug‗i va etan-propanga 30% (massasiga
nisbatan) miqdorida kiritiladi. Zmeyevik pechlaridan chiqishdagi harorati 810-
840
о
С va reaksiyaning davom etishi 0,3-0,6 sek.
Reaksiya
mahsulotlari
qozon-utilizator
prinsipida
ishlaydigan
chiniqtiruvchi apparatlarning (3) quvurlariga beriladi. Bug‗li barabanlarning (4)
