"
Tibbiy yordam kursatish joyi"
«6.1»
"SHifoxona" «6.2»
«Yonilga shaxobchasi» «6.3»
"Texnik xizmat ko‘rsatish joyi" «6.4»
"Transport vositalarini yuvish joyi"
«6.5»
177
"Telefon" «6.6»
"Oshxona" «6.7»
"Ichimlik suvi" «6.8»
"Mexmonxona" «6.9»
"Kemping" «6.10»
178
"Dam olish joyi" «6.11»
"DAN maskani" «6.12»
Ushbu belgilar xizmat ko‘rsatish joylari
oldida yoki ular tomonga boradigan yo‘l boshida o‘rnatiladi. Ikkinchi holatda
belgi o‘rnatilgan joydan xizmat ko‘rsatish joyigacha bo‘lgan masofa belgi
ostida ko‘rsatiladi.
VENNA DIAGRAMMASI
Yo’l belgilari.
1 Ogoxlantiruvchi belgilar.
2 Imtiyoz belgilari.
3 Taqiqlovchi belgilar.
4 Buyuruvchi
5 Axborot ishora
6
Servis
7 Qo’shimcha axborot ishora
Yo’l harakati
hafsizligini
ta’minlovchi
vositalar.
I . Tartibga
s
oluvchi:
1 Trasport
a Transport
b Temir yo’l
v Piyodalar
II DAN
.
2 Militsiya
.
3 Temir yo’l
I
.
4. Sol kesuvchi.
179
Vizual didaktik materiallar
Uyga vazifa
O‘tilgan mavzuni o‘qish,qoidalarni o‘rganish va konspekt qilish.
Ogohlantiruvchi belgilarni turlari va vazifalarini o‘rganish.
180
NAZARIY O‘QUV MASHG‘ULOTINING O‘QITISH TEXNOLOGIYASI
MAVZU: Qo‘shimcha axborot belgilari.
O‘quv mashg‘ulotining o‘qitish texnologiyasi modeli
Vaqt: 80 daqiqa
O‘quvchilar soni ____ ta
O‘quv mashg‘ulotining shakli va turi:
Nazariy: Yangi mavzuni egallash bo‘yicha
o‘quv mashg‘ulot.
O‘quv masg‘uloti rejasi:
1. Qo‘shimcha axborot belgilarining turlari.
2. Qo‘shimcha axborot belgilarining
qo‘llanilishi.
O‘quv mashg‘uloti maqsadi:
1. O‘quvchilarni vatanparvarlik ruxida tarbiyalash.
2. Yo‘l harakati qoidalari to‘g‘risida bilimlarini shakllantirish.
3. Kasb bo‘yicha bilimlarini shakllantirish va servis belgilarini o‘rgatish.
Pedagogik vazifalar:
Mashg‘ulot mavzusini bilan tanishtirish;
Mashg‘ulot mavzusi tasnifini berish;
Mashg‘ulot mavzusini tushuntirib
berish;
Mashg‘ulot mavzusini ochib berish.
O‘quv faoliyati natijalari:
Mashg‘ulot mavzusini ko‘rsatadilar;
Mashg‘ulot
mavzusini
o‘z
fikrlaricha
tasniflaydilar;
Mashg‘ulot mavzusini o‘rganganlari bo‘yicha
aytib beradilar;
Mashg‘lot mavzusini o‘z tushunchalari asosida
taribli ravishda ochib beradilar.
O‘qitish metodlari.
Tushuntirish,ko‘rsatish,namoyish
etish,yo‘riqnoma berish.
Tezkor savol javob,ma’ruza, va boshqalar.
(interfaol usullar).
O‘quv faoliyatni tashkil etishshakllari.
Gurux shaklida ishlash,yakka tartibda va
juftlilar
asosida
ishlash
hamda
fikr
almashinish.
O‘qitish vositalari:
Yozuv taxtasi,kitob,ma’ruzalar matni,fanga oid
adabiyotlar,ro‘znomalar,AKT,kompyuter,
proyektor,slaydlar,ko‘rgazmalar,maketlar,sten
dlar va boshqa jixozlar.
O‘qitish shart sharoiti.
Maxsus ko‘rgazmali va texnik vositalar bilan
jixozlangan o‘quv xonalari va ustaxonalar.
Qayta aloqaning usul va vositalari.
Tezkor so‘rov,savol javob,test, interfaol
usullar.
181
O‘QUV MASHG‘ULOTINING TEXNOLOGIK XARITASI
Ish bosqichlari va
vaqti
Faoliyat mamuni
Ta’lim beruvchi
Ta’lim oluvchi
1-bosqich O‘quv
mashg‘ulotiga
kirish (5-daqiqa)
Tashkiliy qism:O‘quvchila bilan
salomlashish,darsgatayyorgarligini
tekshirish,davomatni aniqlash.
Mashg‘ulotga
tayyorlanadilar
2-boqich Asosiy
qism (65-daqiqa)
Tayanch bilimlarni faollashtirish:
1.
O‘tilgan mavzu yuzasidan sorov.
Savol javob o‘tkazish(1-ilova)
Baholash mezonlari(2-ilova)
1. Servis belgilari vazifasi nimalardan iborat?
2. Ularni o‘rnatilish tartibi qanday?
Maqsad va vazifani belgilanishi:
2.
Mavzu: QO‘SHIMCHA AXBOROT BELGILARI
O‘QUV SAVOLLAR
1. Qo‘shimcha axborot belgilarining turlari.
2. Qo‘shimcha axborot belgilarining qo‘llanilishi.
Maqsad:
1. Talabalarni vatanparvarlik ruxida tarbiyalash.
2. Yo‘l harakati qoidalari to‘g‘risida bilimlarini
shakllantirish.
3. Kasb bo‘yicha bilimlarini shakllantirish va amalda
ko‘rib o‘rganib,ko‘nikmalar hosil qilish.
Natija: Qo‘shimcha -axborot belgilari bo‘yicha
umumiy tushunchaga ega bo‘ladilar va qoidalarini
o‘rganadilar.
3.
Mustaqil ishlash uchun adabiyotlar.
“Yo‘l harakati qoidalari” 2001-yil,
“Yo‘l harakati qoidalariga suratli sharxlar va amaliy
tavsiyalar” 2013,2016 yil.
4.
Oquvchilarni mashg‘ulotda baholash
mezonlari bilan tanish tirish.
O‘quvchilar bilimini faollashtirish:
5.
O‘quvchilarni tezkor sorov,savol javob va
inovatsion ta’lim texnologiyalari orqali bilimlari
faollshtiriladi.
Yangi o‘quv material bayoni
6. Yangi mavzu bayon qilinadi asosiy qismlari
yozdiriladi.
7.(3-ilova).
Vazifasini
taqdim
etadilar
Savollarga
javob
beradilar
Mavzuni
nomini va
rejasini yozib
oldilar
Diqqat
qiladilar
Savollarga
javob
beradilar
Yozib oladilar
Diqat qilailar
Savollarga
javob
beradilar
182
Yangi o‘quv materialini mustaxkamlash
8.Mustaxkamlash uchun savollar,guruxlarda
ishlash va interfaol usullardan foydalanish.
(4-ilova)
Vizual didaktikmateriallar(5-ilova)
3-bosqich Yakuniy
qism
(10daqiqa)
Mashg‘ulot yakuni:
1.
Dars mashg‘ulotida faol ishtirok etgan
o‘quvchilar rag‘batlantiriladi va baholanadi.
Uyga vazifani berilishi:
2.
Uy vazifasi va uni bajarilishi yuzasidan
yo‘riqnoma beriladi(6-ilova)
Baholari bilan
tanishadilar
Topshiriqni
yozib oladilar
O‘tilgan mavzu yuzasidan sorov
1. Servis belgilari vazifasi nimalardan iborat?
2. Ularni o‘rnatilish tartibi qanday?
3. Yangi turdagi servis belgilari qaysi belgilar?
4. Servis belgilari ichida qaysilari tozalikka rioya qilishni talab etadi?
183
Yo‘l harakati qoidalari fanidan o‘quvchilarning bilimini baholash mezoni
t/r
Mezonlar
Baho
1
Olgan bilimlarni ishlab chiqarishda qo‘llay oladigan,ushbu fanni boshqa
fanlar bil an bog‘lay oladigan mustaqil ish va vazifalarni to‘liq bajargan
va yangilik kiritishga intilgan, har jihatdan boshqa o‘quvchilarga o‘rnak
bo‘ladigan.
5
2
O‘quv ko‘rgazmali qurollardan foydalana oldigan, olgan bilimlarni xalq
xo‘jaligidagi o‘rnini to‘g‘ri tushungan, mustaqil fikrlay oladigan, olgan
bilimlarni tushuntirib bera oladigan.
4
3
Darslarda 95% gacha qatnashgan ma’ruza matnini yozgan, o‘quv
qurollri to‘liq bo‘lgan, adabiyotlardan foydalanishni bilgan.
3
4
Ta’lim standartlarida belgilangan bilim va ko‘nikmalarni 55% dan kam
o‘zlashtirgan o‘quvchilar.Izoh; o‘quv dasturining mantiqan tugallagan
bo‘limi bo‘yicha o‘quvchi albatta baholanadi va natijasi o‘tish ballidan (3
ball) past bo‘lganda qayta nazorat belgilanadi.
2
Izoh: o‘quv dasturining mantiqan tugallagan bo‘limi bo‘yicha o‘quvchi
albatta baholanadi va natijasi o‘tish ballidan (3 ball) past bo‘lganda qayta
nazorat belgilanadi.
184
Mavzuni yoritilishi
TAYANCH IBORALAR
Manzilgacha bo‘lgan masofa, ta’sir oralig‘i,
Qo‘shimcha axborot belgilarining asosi oq rangda bo‘lib, doimo boshqa
belgilar bilan birga qo‘llanadi va ularning ta’sirini muayyanlashtiradi yoki
cheklaydi.
Ushbu belgi:
- ogoxlantiruvchi belgilar bilan qo‘llansa - xavfli joygacha bo‘lgan
masofani;
- imtiyoz belgilari bilan qo‘llansa - belgining ta’siri qancha masofadan
keyin (imtiyoz yoki yo‘l berish) boshlanishini;
- taqiqlovchi belgilar bilan qo‘llansa qancha masofadan keyin yo‘lning
harakatlanishi taqiqlangan qismi boshlanishini;
- axborot-ishora belgilari bilan qo‘llansa - chorrahadan manzilgacha
bo‘lgan masofani ko‘rsatadi.
"Manzilgacha bo‘lgan masofa".
"7.1.1"
CHorraha yoki kesishma oldida "2.5" "To‘xtamasdan o‘tish taqiqlanadi"
belgisi o‘rnatilgan bo‘lsa, "2.4" "Yo‘l bering" belgisi o‘rnatilgan joydan
chorraha yoki kesishmagacha bo‘lgan masofani ko‘rsatadi.
"Manzilgacha bo‘lgan masofa". «7.1.3» «7.1.4»
Ushbu belgilar chorrahadan, kesishmadan manzilgacha bo‘lgan
masofani ko‘rsatadi.
"Ta’sir oralig‘i". “7.2.1”
Ushbu belgi:
QO’SHIMCHA AXBOROT
BELGILARI
Reja:
1. Qo’shimcha axborot belgilarining
turlari.
2. Qo’shimcha axborot
belgilarining qo’llanilishi.
185
- ogohlantiruvchi belgilar bilan qo‘llansa — yo‘lning havfli qismi
qanchagacha davom etishini;
- taqiqlovchi belgilar bilan qo‘llansa — ularning ta’sir oralig‘ini;
- axborot-ishora belgilari bilan qo‘llansa, "5.15 ","5.18" - ularning ta’sir
oralig‘ini ko‘rsatadi.
"Ta’sir oralig‘i", "7.2.2" "7.2.3''
"7.2.2" belgisi 3.27 — 3.30 belgilar bilan qo‘llanib, ularning ta’siri
saqlangan oraligni ko‘rsatadi.
"7.2.3" belgisi 3.27 — 3.30 belgilar bilan qo‘llansa — ular ta’sir
oralig‘ining oxirini ko‘rsatadi. "7.2.4" belgisi 3.27 - 3.30 belgilar bilan qo‘llansa
- haydovchiga ushbu belgilar ta’sirida ekanligi haqida mahlumot beradi.
Ta’sir oralig‘i". 7.2.5 "7.2.6"
"7.2.5" va "7.2.6" belgilari 3.27 — 3.30 belgilari bilan qo‘llanib,
ushbu belgilarning ta’sir oralig‘i va yo‘nalishlarini ko‘rsatadi.
"7.3.3"
"Ta’sir yo‘nalishlari" "7.3.1" "7.3.2"
Ushbu belgilar chorraha oldida o‘rnatilgan taqiqlovchi, buyuruvchi va
axborot-ishora belgilari bilan qo‘llanib, ularning ta’sir yo‘nalishini ko‘rsatadi.
Transport vositasining turi" "7.4.1"
Ushbu belgilar asosiy belgilar bilan birga qo‘llanib, asosiy belgining
ta’siri qaysi turdagi transportga taalluli ekanini tasvirdagi surat orqali
ko‘rsatadi. Yengil avtomobil surati tasvirlangan "7.4.3" belgi to‘la vazni 3,5
tonnagacha bo‘lgan yuk avtomobillariga ham taalluqli, yuk avtomobili surati
tasvirlangan "7.4.1" belgi, to‘la vazni 3,5 tonnadan yuqori bo‘lgan
avtomobillarga tegishli.
5.1."SHanba, yakshanba va bayram kunlari",
5.2."Ish kunlari",
5.3."Hafta kunlari"
Asosiy belgilar ostiga o‘rnatilgan ushbu belgilar, asosiy belgini
xaftaning qaysi kuniga tegishli ekanligini ko‘rsatadi.
"Amal qilish vaqti"
"7.5.4"
Asosiy belgi bilan qo‘llangan ushbu belgi, asosiy belgini kunning qaysi
vaqtida amal qilishini ko‘rsatadi.
"Amal qilish vaqti" "7.5.5" Asosiy belgilar bilan kursatilgan ushbu belgilar
asosiy belgi haftaning qaysi kuni va qaysi soatida amal qilishini ko‘rsatadi.
186
Mustaqil tayyorlanish uchun savollar
I. Yo‘l chiziqlarining vazifasi nimadan iborat?
2. Yo‘l chiziqlari qanaqa turlarga bulinadi?
3. Uzluksiz oq chiziqning vazifasi nimadan iborat?
4. Uzluksiz oq chiziqni kesib o‘tishga ruxsat etiladimi?
5. Avtomagistralda qanday yotiq chiziq qo‘llaniladi?
6. Sariq rangdagn yotiq chiziqlarning vazifasi nimadan iborat va yo‘lning
qaysi joylarida chiziladi?
7. Sariq rangdagi yotiq chiziqlarni kesib o‘tishga ruxsat beriladilsh?
8. Reversiv bo‘lakni ko‘rsatuvchi yotiq chiziqni kesib o‘tish mumkinmi?
9. Yonma-yon chizilgan uzluksiz va uzlukli (uzilgan-uzilgan)
chiziqlarnshg
vazifasi nimadan iborat va qaysi tarafidan kesib o‘tish mumkin?
10
Tik chiziqlarning vazifalari nimadan iborat?
187
VEN DIAGRAMMASI
Haydovchining, yo’lovchilarning va piyodalarning vazifalari
Haydovchi-yo’lda biror bir
transport vositasini boshqarib
ketayotgan shaxs.Ular yolda
xushyor bo’lib , piyodalarga yo’l
berib, qoidalarga amal qilib
harakatlanishlari , tartibga
soluvchining ishoralariga amal
qilishlari kerak.
Yo’l harakati
qatnashchilari va
ularning vazifalari
Yo’lovchi-transport
tarkibidagi haydovchidan
tashqari
shaxs.Transportga chiqish
va tushish qoidalariga
amal qilishlari kerak.
Piyoda-Tranport
vositasidan
tashqarida bo’lgan
va ish bilan band
bo’lmagan
shaxs.Piyodalar
trotuar yoki
piyodalar
yo’lkasidan,ular
bo’lmaganda esa
yo’l yoqasidan
yurishlari kerak.
188
Vizual didaktik materiallar
Qo'shimchabelgilar.
mp4
Uyga vazifa
Darsda faol ishtirok etgan o‘quvchilar baholanadi
O‘tilgan mavzuni o‘qish,qoidalarni o‘rganish va konspekt qilish.
Ogohlantiruvchi belgilarni turlari va vazifalarini o‘rganish.
189
NAZARIY O‘QUV MASHG‘ULOTINING O‘QITISH TEXNOLOGIYASI
MAVZU: Qo‘shimcha axborot belgilari
O‘quv mashg‘ulotining o‘qitish texnologiyasi modeli
Vaqt: 80 daqiqa
O‘quvchilar soni ____ ta
O‘quv mashg‘ulotining shakli va turi:
Nazariy: Yangi mavzuni egallash bo‘yicha o‘quv
mashg‘ulot.
O‘quv masg‘uloti rejasi:
1. Qoshimcha axborot belgilari turlari.
2. O‘rnatilish tartibi va shartlari.
O‘quv mashg‘uloti maqsadi:
1. O‘quvchilarni vatanparvarlik ruxida tarbiyalash.
2. Yo‘l harakati qoidalari to‘g‘risida bilimlarini shakllantirish.
3. Kasb bo‘yicha bilimlarini shakllantirish va transport vositalarini taniqlik belgilarining
vazifasini o‘rgatish.
Pedagogik vazifalar:
Mashg‘ulot mavzusini bilan
tanishtirish;
Mashg‘ulot mavzusi tasnifini berish;
Mashg‘ulot mavzusini tushuntirib
berish;
Mashg‘ulot mavzusini ochib berish.
O‘quv faoliyati natijalari:
Mashg‘ulot mavzusini ko‘rsatadilar;
Mashg‘ulot mavzusini o‘z fikrlaricha tasniflaydilar;
Mashg‘ulot mavzusini o‘rganganlari bo‘yicha aytib
beradilar;
Mashg‘lot mavzusini o‘z tushunchalari asosida
taribli ravishda ochib beradilar.
O‘qitish metodlari.
Tushuntirish,ko‘rsatish,namoyish etish,yo‘riqnoma
berish.
Tezkor savol javob,ma’ruza, va boshqalar.
(interfaol usullar).
O‘quv faoliyatni tashkil etishshakllari.
Gurux shaklida ishlash,yakka tartibda va juftlilar
asosida ishlash hamda fikr almashinish.
O‘qitish vositalari:
Yozuv taxtasi,kitob,ma’ruzalar matni,fanga oid
adabiyotlar,ro‘znomalar,AKT,kompyuter,
proyektor,slaydlar,ko‘rgazmalar,maketlar,stendlar
va boshqa jixozlar.
O‘qitish shart sharoiti.
Maxsus ko‘rgazmali va texnik vositalar bilan
jixozlangan o‘quv xonalari va ustaxonalar.
Qayta aloqaning usul va vositalari.
Tezkor so‘rov,savol javob,test, interfaol usullar.
190
O‘QUV MASHG‘ULOTINING TEXNOLOGIK XARITASI
Ish bosqichlari va
vaqti
Faoliyat mamuni
Ta’lim beruvchi
Ta’lim oluvchi
1-bosqich O‘quv
mashg‘ulotiga
kirish (5-daqiqa)
Tashkiliy qism:O‘quvchila bilan
salomlashish,darsgatayyorgarligini
tekshirish,davomatni aniqlash.
Mashg‘ulotga
tayyorlanadilar
2-boqich Asosiy
qism (65-daqiqa)
Tayanch bilimlarni faollashtirish:
1.
O‘tilgan mavzu yuzasidan sorov.
Savol javob o‘tkazish(1-ilova)
Baholash mezonlari(2-ilova)
1. Servis belgilari vazifasi nimalardan iborat?
2. Ularni o‘rnatilish tartibi qanday?
Maqsad va vazifani belgilanishi:
2.
Mavzu: Qo‘shimcha axborot belgilari
Reja:
1. Qoshimcha axborot belgilari turlari.
2. O‘rnatilish tartibi va shartlari.
Maqsad:
1. O‘quvchilarni vatanparvarlik ruxida tarbiyalash.
2. Yo‘l harakati qoidalari to‘g‘risida bilimlarini
shakllantirish.
3. Kasb bo‘yicha bilimlarini shakllantirish va amalda
ko‘rib o‘rganib,ko‘nikmalar hosil qilish.
Natija: Qo‘shimcha -axborot belgilari bo‘yicha
umumiy tushunchaga ega bo‘ladilar va qoidalarini
o‘rganadilar.
3.
Mustaqil ishlash uchun adabiyotlar.
“Yo‘l harakati qoidalari” 2001-yil,
“Yo‘l harakati qoidalariga suratli sharxlar va amaliy
tavsiyalar” 2013,2016 yil.
4.
Oquvchilarni
mashg‘ulotda
baholash
mezonlari bilan tanish tirish.
O‘quvchilar bilimini faollashtirish:
Vazifasini
taqdim etadilar
Savollarga
javob beradilar
Mavzuni nomini
va rejasini yozib
oldilar
Diqqat qiladilar
Savollarga
javob beradilar
Yozib oladilar
Diqat qilailar
Savollarga
javob beradilar
191
5.
O‘quvchilarni tezkor sorov,savol javob va
inovatsion ta’lim texnologiyalari orqali bilimlari
faollshtiriladi.
Yangi o‘quv material bayoni
6. Yangi mavzu bayon qilinadi asosiy qismlari
yozdiriladi.
7.(3-ilova).
Yangi o‘quv materialini mustaxkamlash
9.
Mustaxkamlash uchun savollar,guruxlarda
ishlash va interfaol usullardan foydalanish.
(4-ilova)
Vizual didaktikmateriallar(5-ilova)
3-bosqich Yakuniy
qism (10daqiqa)
Mashg‘ulot yakuni:
1.
Dars mashg‘ulotida faol ishtirok etgan
o‘quvchilar rag‘batlantiriladi va baholanadi.
Uyga vazifani berilishi:
2.
Uy vazifasi va uni bajarilishi yuzasidan
yo‘riqnoma beriladi(6-ilova)
Baholari bilan
tanishadilar
Topshiriqni
yozib oladilar
O‘tilgan mavzu yuzasidan sorov
1. Servis belgilari vazifasi nimalardan iborat?
2. Ularni o‘rnatilish tartibi qanday?
3. Yangi turdagi servis belgilari qaysi belgilar?
4. Servis belgilari ichida qaysilari tozalikka rioya qilishni talab
etadi?
192
Yo‘l harakati qoidalari fanidan o‘quvchilarning bilimini baholash mezoni
t/r
Mezonlar
Baho
1
Olgan bilimlarni ishlab chiqarishda qo‘llay oladigan,ushbu fanni boshqa
fanlar bil an bog‘lay oladigan mustaqil ish va vazifalarni to‘liq bajargan va
yangilik kiritishga intilgan, har jihatdan boshqa o‘quvchilarga o‘rnak
bo‘ladigan.
5
2
O‘quv ko‘rgazmali qurollardan foydalana oldigan, olgan bilimlarni xalq
xo‘jaligidagi o‘rnini to‘g‘ri tushungan, mustaqil fikrlay oladigan, olgan
bilimlarni tushuntirib bera oladigan.
4
3
Darslarda 95% gacha qatnashgan ma’ruza matnini yozgan, o‘quv qurollri
to‘liq bo‘lgan, adabiyotlardan foydalanishni bilgan.
3
4
Ta’lim standartlarida belgilangan bilim va ko‘nikmalarni 55% dan kam
o‘zlashtirgan o‘quvchilar.Izoh; o‘quv dasturining mantiqan tugallagan
bo‘limi bo‘yicha o‘quvchi albatta baholanadi va natijasi o‘tish ballidan (3
ball) past bo‘lganda qayta nazorat belgilanadi.
2
Izoh: o‘quv dasturining mantiqan tugallagan bo‘limi bo‘yicha
o‘quvchi albatta baholanadi va natijasi o‘tish ballidan (3 ball) past
bo‘lganda qayta nazorat belgilanadi.
193
Mavzuni yoritilishi
"Transport vositalarini to‘xtab turish joyiga qo‘yish usuli."
Ushbu belgilar "To‘xtab turish joyi" belgisi bilan qo‘llanib, yengil
avtomobillar va mototsikllarning trotuar yoniga qo‘yish usulini ko‘rsatadi.
"To‘xtab turish joyi" belgisi bilan qo‘llangan "7.6.1" belgisi barcha turdagi
transport vositalarining to‘xtab turish usulini ko‘rsatadi.
"Dvigatelni ishlatmasdan to‘xtab turish joyi" "7.7" Kasalxonalar,
sanatoriylar, dam olish uylari, aholi zich yashaydigan joylarda va shunga
o‘xshash joylarda ekologiyani toza saqlash uchun "To‘xtab turish joyi"
bilan birga 7.7 belgisi qo‘llanib, to‘xtab turish
joyida faqat dvigateli ishlamayotgan transport vositalarining
to‘xtab
turishiga ruhsat etilganini bildiradi.
"Pullik xizmat ko‘rsatish joyi" "7.8"
"To‘xtab turish joyi" belgisi bilan qo‘llangan ushbu belgi to‘xtab
turish joyi pullik ekanini ko‘rsatadi.
"To‘xtab turish muddati cheklangan"
"7.9"
Do‘kon, bozor va shunga o‘xshash joylarda haridorlarning to‘xtab
turish joyidan foydalanish samaradorligini oshirish uchun "To‘xtab turish
joyi" bilan birga qo‘llangan ushbu belgi to‘xtab turish muddatini
cheklaydi.
"Avtomobillarni ko‘rikdan o‘tkazish joyi" "7.10"
To‘xtab turish joyida ("5.15") yoki dam olish joyida ("6.11")
avtomobillarga mayda texnik xizmat ko‘rsatish uchun estakada yoki
ko‘zdan
kechirish chuqurchasi bor ekanligini bildiradi.
QO’SHIMCHA AXBOROT
BELGILARI
Reja:
1.Qoshimcha axborot belgilari
turlari.
2.O’rnatilish tartibi va shartlari.
194
"To‘la vazni cheklangan"
"7.11"
Ushbu belgi bahzi taqiqlovchi yoki buyuruvchi belgilar bilan
qo‘llanib, to‘la vazni qo‘shimcha belgida ko‘rsatilgan miqdordan ortiq
bo‘lgan transport vositalariga tegishli ekanligini ko‘rsatadi.
"Xavfli yo‘l yoqasi"
"7.12"
"Tahmirlash ishlari" belgisi bilan qo‘llangan ushbu belgi yo‘l
yoqasida tahmirlash ishlari olib borilayotganini, yo‘ldan tashqariga
chiqish xavfli ekanligini ko‘rsatadi.
"Asosiy yo‘lning yo‘nalishi" "7.13"
Ushbu belgi asosiy yo‘l o‘z yo‘nalishini o‘zgartirganida "Asosiy yo‘l
"Yo‘l bering", "To‘xtamasdan harakatlanish taqiqlanadi" belgilari
bilan qo‘llaniladi.
"Harakatlanish bo‘lagi" "7.14"
Bu belgi asosiy belgilar yoki svetofor bilan qo‘llanib, ularning ta’siri
qo‘shimcha belgi ko‘rsatadigan bo‘lakka tegishli ekanligini bildiradi.
'Ko‘zi ojiz piyodalar" "7.15"
Ushbu belgi "Piyodalar o‘tish joyi" "1.20","5.16.1", "5.16.2" belgilari va
svetofor bilan qo‘llanib, haydovchiga piyodalar o‘tish joyidan
ko‘proq ko‘zi ojizlar o‘tishi mumkinligini bildiradi.
"Nam qoplama" "7.16"
Yuqori tezlikning cheklanishi, eng kam oraliqning cheklanishi
sabablarini mahlum qilish uchun asosiy belgilar bilan birga "7.16"
qo‘shimcha belgisi qo‘llaniladi.
"Nogironlar"
"7.17"
Asosiy belgilar bilan qo‘llangan ushbu belgi, asosiy belgi faqat
nogironlarga tegishli ekanini bildiradi. "To‘xtab turish joyi" belgisi
"7.17" belgi bilan qo‘llansa, to‘xtab turish joyi faqat nogironlarga tegishli
avtomobil yoki motokolyaskaga taalluqli bo‘ladi.
"Nogironlar mustasno" "7.18"
Taqiqlovchi belgilar bilan o‘rnatilgan ushbu belgi taqiqlovchi
belgining nogironlarga tegishli avtomobil yoki motokolyaskaga taalluqli
emas ekanligini bildiradi.
4-ilova
Mustaxkamlash uchun savollar
1.
Sariq rangdagn yotiq chiziqlarning vazifasi nimadan iborat va
yo‘lning
qaysi joylarida chiziladi?
2. Sariq rangdagi yotiq chiziqlarni kesib o‘tishga ruxsat beriladilsh?
195
3. Reversiv bo‘lakni ko‘rsatuvchi yotiq chiziqni kesib o‘tish
mumkinmi?
4. Yonma-yon chizilgan uzluksiz va uzlukli (uzilgan-uzilgan)
chiziqlarnshg
vazifasi nimadan iborat va qaysi tarafidan kesib o‘tish mumkin?
5. Tik chiziqlarning vazifalari nimadan iborat?
VENNA DIAGRAMMASI
| 