|
Oriental Renaissance: InnovativeBog'liq qoloq-mamlakatlarni-inqirozdan-chiqish-va-rivojlanishning-zaruriy-yo-llariOriental Renaissance: Innovative,
educational, natural and social sciences
VOLUME 1 | ISSUE 10
ISSN 2181-1784
Scientific Journal Impact Factor SJIF 2021: 5.423
1164
w
www.oriens.uz
November
2021
of society and their interrelated dialectical, inductive and deductive methods and to
explain the corresponding ideas and theories in simpler ways. The theory of Focus
Strategy has been put forward through combinations, based on which the backward
country chooses the path of development based on the theory.
Keywords:Economic backwardness, negative correlation, Leontyev's paradox,
the human factor, neuroeconomics, scrabble game, innovative economy, focus
strategy.
KIRISH
Bugungi kunda dunyoda globallashuv jarayoni ketayotgan bir vaqtda,
mamlakatlar o‘zining iqtisodiy-siyosiy pozitsiyalarini yaxshilash uchun misli
ko‘rinmaydigan sovuq urushlar jarayonidadur. Shunday ekan, ayrim mamlakatlar
qashshoqlashib, qoloq mamlakatlar safiga kirib boraveradi. Qoloqlik – aslida bu
ma’lum jamiyat yoki mamlakat tomonidan ilm-fan va texnologik jihatdan
rivojlangan, sanoatlashgan jamiyatlarga nisbatan an’anaviy jamiyatlar kabi ilg‘or
rivojlanishning qandaydir moddiy-madaniy me’yorlariga erisha olmasligidir. Ma’lum
bir davrlar o‘tib, ilm-fanning rivojlanishi va moddiy ustunlikka katta e’tibor berila
boshlandi. Bu esa, iqtisodiyotda “Qoloqlik” atamasini “Iqtisodiy qoloqlik” atamasiga
o‘zgara boshladi. Bu atama tez-tez “iqtisodiy rivojlanmaganlik” so‘zining sinonimi
sifatida ishlatildi va buni iqtisodiyot nazariyasida birinchi marta 1850-yillarda Jon
Styuart Mill tomonidan ishlatilgan. Ammo 1950 yildan boshlab rivojlanish
jarayonining xususiyatlari ma’lum bir mamlakat erishgan rivojlanish darajasida
ko‘rinadigan “nisbiy iqtisodiy qoloqlik” tushunchasini Aleksandr Gerschenkron
tomonidan ilgari surilgan g‘oyalar bilan bog‘liqdur. Gerschenkron o‘z faoliyati
davomidagi unga ulkan muoffaqiyat keltirgan hamda Yevropa iqtisodiyoti tarixida
muhim ahamiyat kasb etgan “Tarixiy istiqbolda iqtisodiy qoloqlik” inshosini
yozdi . Unda u iqtisodiy rivojlanishning chiziqli bosqichlari nazariyasini ilgari surdi
1
.
Bunda, Gerschenkronning tahlili uning antimarksga qarshi ekanligini bildirib
qo‘ydi. Gerschenkron
effekti mamlakatlarni
solishtirish uchun
mos narx
tuzilishi yoki mos yozuvlar hajmi struktirasidan foydalanadigan agregatsiya
usullari bilan yuzaga kelishi mumkin. Bozordagi e’lon qilingan narxlar tuzilmasidan
foydalanadigan usullar uchun mamlakatning yalpi ichki mahsulot ulushi (ya’ni
solishtirilayotgan mamlakatlar guruhi bo‘yicha jami) ko‘tariladi, chunki mos
yozuvlar narxlari tuzilmasi uning o‘ziga xos narx tuzilmasi uchun kamroq
xarakterlidir. E’lon
qilingan hajm strukturasidan foydalanadigan usullarda
1
Alexander Gerschenkron
https://en.wikipedia.org/wiki/Alexander_Gerschenkron#cite_note-Fishlow-1
|
| |