|
Oriental Renaissance: InnovativeBog'liq qoloq-mamlakatlarni-inqirozdan-chiqish-va-rivojlanishning-zaruriy-yo-llariOriental Renaissance: Innovative,
educational, natural and social sciences
VOLUME 1 | ISSUE 10
ISSN 2181-1784
Scientific Journal Impact Factor SJIF 2021: 5.423
1165
w
www.oriens.uz
November
2021
mamlakatning umumiy YaIMdagi ulushi pasayadi, chunki mos yozuvlar hajmi
strukturasi o‘zining hajm tuzilmasi uchun kamroq xarakterlidir. Gerschenkron
2
effekti salbiy korellatsiya usuli natijasi tufayli yuzaga keladigan narxlar va hajmlar
o‘rtasidagi bog‘lanishdir, hamda boshqacha qilib aytadigan bo‘lsak, iste’molchilar
o‘z xarajatlarini nisbatan arzon mahsulotlarga o‘tkazishlari sababli nisbiy narxlarning
o‘zgarishiga javoban xarajatlar sxemasi o‘zgaradi. Ya’ni bu effekt orqali insoniyat
o‘zining farovon turmush tarzini ta’minlash bilan bog‘liq asosiy vazifasi – ishlab
chiqarish samaradorligini oshirish muammosini hal qilish uchun harakat qilishidadir.
MUHOKAMA VA NATIJALAR
Dunyo miqyosida aholi sonining ko‘payishi, shu bilan birga parallel ravishda
ehtiyojlarning o‘sib borishi va resurslarning cheklanganligi bunday muammolarni
yanada murakkablashtirmoqda. Aslida, qoloq mamlakatlar o‘z-o‘zidan qoloq yoki
rivojlanmagan davlatlar qatoriga qo‘shilib qolmaydi, turli xil tarixiy, geografik va
iqtisodiy-siyosiy omillar ta’sir o‘ykazadi, yoki mamlakat o‘z potensiyalidan
yetarlicha foydalanaolmaydi. Shunday ekan, har qanday milliy iqtisodiyot siklik
rivojlanadi va siklik barcha fazaviy davrlarni bosib o‘tadi. Har bir rivojlanmagan
mamlakatni iqtisodiyotini rivojlantirishda, eng avvalo jamiyatning iqtisodiy hayotida
yuz beruvchi barcha hodisalar va jarayonlarning o‘zaro uzviy dialektik, induktiv va
diduktiv usullar orqali iqtisodiy jarayonlarni tahlil qilish hamda o‘rganish
muhimdur
3
. Ya’ni, mamlakatda
Aholi turmush darajasi, inson salohiyati va ijtimoiy holati
Tarixiy omillari (milliy mentalitet, ma’daniyat, an’analar, din va qadriyatlari)
Geografik o‘rni (hududiy joylashuvi, tabiiy resurslari, iqlimi va tabiiy
ofatlarning iqtisodiyotiga zarari)
Ijtimoiy–iqtisodiy omillari (iqtisodiy ochiqlik, mehnat bozori va mulkchilik
shakllari)
Ichki va tashqi siyosiy jarayonlari
Xalqaro iqtisodiy aloqalari
Tarmoqlarning uzviy bog‘liqligi ulkan bir jarayonni samaradorlik tomon
yetaklaydi, aksincha u yerdagi tarmoqlarning tarqoqligi hamda bir omilning ikkinchi
omilga ta’sir etmasligi mamlakatni tanazzulga yetaklaydi. Demak, har bir mamlakat
iqtisodiy jarayonlarga kirishar ekan, yuqoridagi barcha munosabatlarga e’tibor
beradi.
2
https://en.wikipedia.org/wiki/Alexander_Gerschenkron
3
M.M.Muhammadiyev “Iqtisodiyot nazariyasi” darslik Toshkent-2018
|
| |
