25
Foydalanilgan adabiyotlar
1. Akramov X.A., Nuritdinov X.N. Beton va temir
beton ishlab chiqarish
texnologiyasi. Darslik, О‘zbekiston faylasuflar
milliy jamiyati, Toshkent, 2011.
2. Asqarov B.A., Akramov X.A., Nuritdinov X.N. Beton texnologiyasi. О‘quv
qо‘llanma. I va II qism. T., О‘qituvchi, 2012.
3. Maxmudova N.A. Quruq qorishmalar texnologiyasi. О‘quv qо‘llanma,
Toshkent-2013 yil.
3-Mavzu: Quruq qurilish qorishmalari tayyorlash uchun materiallar
Reja:
1. Bog‘lovchi moddalar va ularning turlari.
2. Noorganik va organik bog‘lovchi moddalar.
3. Portlandsement ishlab chiqarish usullari.
4. Ishlab chiqarish texnologiyasi.
Tayanch so‘z va iboralar: maxsus bog‘lovchi, organik bog‘lovchi,
noorganik bog‘lovchi, mineral kukun, qurilish gipsi, shlakli gips, Yuqori chidamli
gips.
Bog‘lovchi moddalar deb, qayta ishlovning ma’lum bosqichida yopishqoq –
plastik xususiyatga egabo‘lib, sochiluvchan massalar (mineral kukunlar, mayda va
yirik donli materiallar – qum, shag‘al, toshlar va x.k.)ni bir-biriga bog‘lab, sekin-
asta qattiq holatga o‘tuvchi materiallarga aytiladi.
Kimyoviy tarkibiga ko‘ra, ular quyidagi guruhlarga bo‘linadi:
Noorganik
(mineral)
bog‘lovchi moddalar (gips,
qurilish ohagi,
portlandsement va boshqalar);
Organik bog‘lovchi moddalar (bitum, degot, polimer bog‘lovchilar).
Shtukaturka qorishmalarini olish uchun noorganik bog‘lovchi
moddalar
ishlatiladi: portlandsement va shlakoportlandsement,
ularning markasi qorishma
markasidan 3 – 4 marta ko‘proqdir.
26
Havosimon ohak ohaksimon xamir yoki kukun
holida ishlatilishi mumkin,
kamdan-kam hollarda maydalangan so‘ndirilmagan ohak ishlatiladi.
Bundan
tashqari, gipsli bog‘lovchili qorishmalar ham ishlatiladi. Ular mexanik chidamliligi
bo‘yicha sementli qorishmalarga yaqinlashadi.
Portlandsement va uning turlari markasi 25 va undan Yuqori bo‘lgan
qorishma uchun tavsiya qilinadi. Ohakli va uning asosidagi aralash bog‘lovchilar
markasi 10 va undan Yuqori markali qorishmalar uchun ishlatiladi.
Qorishma
markasiga bog‘liq bo‘lmagan holda sementlar 60% dan ko‘p namlikda ishlatishga
mo‘ljallangan qorishmalar uchun bog‘lovchi sifatida qo‘llaniladi.
