|
tizimsining qo‘yi qisralari orqali aloqada bo‘lib turadi. Tashqi muhitdan
Pdf ko'rish
|
| bet | 279/318 | | Sana | 23.05.2024 | | Hajmi | 14,15 Mb. | | #251148 |
Bog'liq G‘ofurov A.T., Fayzullayev S.S. Genetika va evolyutsion ta’limottizimsining qo‘yi qisralari orqali aloqada bo‘lib turadi. Tashqi muhitdan
keladigan ta’sirotlar muayyan asab tolalari orqali markaziy asab
tizimsining tegishli qo‘yi qismlariga uzatiladi, u yerdan esa tegishli asab
tutamlari - asab boglamlari orqali miya po‘stlog‘iga beriladi. Po‘stloqning
javob reaksiyasi ham tegishli asab y o ‘llari orqali avvalo markaziy asab
tizimsining qo‘yi qismlariga va ular orqali organizmning tegishli
organlariga uzatiladi. Demak, miya po‘stlog‘i organizmning tegishli
organlariga o ‘z ta’sirini markaziy asab tizimsining qo‘yi qismlari orqali
o ‘tkazadi.
Katta yarim sharlar po‘stlog‘i funksiyalarini o ‘rganish usullari.Katta
yarim sharlar funksiyalarini nihoyatda xilma-xil usullar yordamida
o ‘rgansa bo‘ladi. Shulardan ba’zilarini aytib o ‘tamiz:
1. Kuzatish usuli- hayvonning xulq-atvorini muayyan vaqt oraligida
ko‘zatib borish. Turli sharoitlarda, ya’ni hayvonga xilma-xil ta’sirlar
berilganda xulq-atvomi kuzatish, aytarli qiyinchihk tugdirmaydi. Biroq bu
usulning o ‘zi hayvonning oily asab faoliyati to‘g ‘risida chuqurroq xulosa
chiqarish imkonini bermaydi. Shu sababli u boshqa usullar bilan birga
qullaniladi.
2. Miya po‘stlog‘ini ta’sirlash usuli- katta yarim sharlarining u yoki
bu qismlari ta’sirlanganda organizmda yuz bergan o ‘zgarishlarga qarab,
ta’sirlangan shu joyning vazifasi to‘g ‘risida fikr yuritsa bo‘ladi.
3. Miya po‘stlog‘ini batamom yoki qisman olib tashlash usuli.
Tajriba hayvonni operatsiya qilinib, miyasining po‘stlog‘i batamom yoki
qisman olib tashlanadi. Natijada organizmga ro‘y bergan o ‘zgarishlarga
qarab, shu hayvon miyasi po‘stlog‘i yoki ma’lum qismlarining organizm
uchun qanday ahamiyati borligi aniqlandi. Hayvon qancha yuqori taraqqiy
|
| |
