|
so‘lak ko‘p ajraladi, xuddi otlardagidek. Jismoniy ish bajarilgan paytda
Pdf ko'rish
|
| bet | 91/318 | | Sana | 23.05.2024 | | Hajmi | 14,15 Mb. | | #251148 |
Bog'liq G‘ofurov A.T., Fayzullayev S.S. Genetika va evolyutsion ta’limotso‘lak ko‘p ajraladi, xuddi otlardagidek. Jismoniy ish bajarilgan paytda
so ‘lak ajralishi kamayadi, lekin uning yopishqoqligi ortadi.
163
So‘lak
ajralishi
aqliy-mehnat
va
his-hayajonli
vaqtlarda
tormozlanadi.
So‘lak ajralishini reflektor ravishda o ‘zgarishi m e’da va o ‘n ikki
barmoqli ichaklarga borib tushgan suv va suyuq oziqlar hisobiga kuchsiz
mexanik va kimyoviy qo‘zg‘atuvchilar reseptorlami qo‘zg ‘atilishi tufayli
o ‘zgarishi yuz beradi.
Odamlarda bir kecha-kunduzda o ‘rtacha 1,5 L so‘lak ajraladi va
uning deyarlik barchasi yutiladi, faqatgina juda kam qismi tupurish hamda
og‘iz bo‘shlig‘i yuzasidan bug‘lanish hisobiga yo ‘qoladi.
SO‘LAKNING TARKIBI VA HAZMLOVCHI TA’SIRI
So‘lak ajralishiga - salivasiya
deyiladi,
u rangsiz,
yengil
ko‘pilanuvchi,engil tupiriluvchi, cho‘ziluvchi, hidsiz va ta’m siz ishqoriy
muhitga ega bo'lgan suyuqlikdir. Uning ishqoriyligi bir kunning o ‘zida
turli odamlardagidek, aynan bir odamning o ‘zida ham o ‘zgarib turadi (pH-
5,25-7,54). So‘lakning muhiti ovqatlangandan keyin kislotali tomonga
ham o ‘tishi mumkin.
So‘lakning
reaksiyasi
va
tarkibi
jihatidan
hayvonlamikidan
odamlamiki farq qiladi. Odamlar so ‘lagining zichligi 1,002 dan 1,017
gacha o ‘zgarib turadi. So‘lakning tarkibida suv 98,5 dan 99,5 % gacha va
qattiq moddalar esa 0,5 dan 1,5 % gacha bo‘lib, uning 2/3 - qismiga yaqini
organik moddalar va 1/3 -qism iga yaqini tuzlardir.
Soiakda; a) xlorid, fosfat, sul’fat tuzlarinmg qoldiqlari, natriy, kaliy
|
| |
