g‘ildirakning aylanish tekisligiga parallel P t va tik chiziq
Py
kuchlariga ajraladi. P T kuch g ‘ildirakning g ‘ildirashiga
qarshilik
kuchi
Pf ni yengishga sarfianadi; y a ’ni P T =
Pfx. Yonaki t a ’sir
etuvchi
Py kuch esa oldingi o ‘qni yon tomonga siljishga majbur
qiladi, unga g‘ildirak bilan yo ‘l o ‘rtasidagi ilashish kuchi Рф
qarshilik ko‘rsatadi. Bu holda oldingi o ‘qning
boshqarilish
sharti quyidagicha ifodalanadi:
bu yerda
в — oldingi o ‘q g‘ildiraklarining burilish burchagi.
Bu formula avtomobilning boshqariluvchanligini aniqlovchi
tg6 < Л
b o ‘lsa, avtomobil boshqariluvchan;
tge > A bo4sa,
avtomobil boshqarilmaydigan, ya’ni 51фап1Ь
harakatlanadigan;
tgd =
A bo ‘lsa, avtomobil noturg‘un muvozanatda b o ‘ladi.
Avtomobil egri yo‘nalish b o ‘ylab harakatlanganda unga
markazdan qochirm a kuch P i t a ’sir etadi va u tezlikning
kvadratiga bog‘liqdir. G ‘ildiraklarning yonaki 51фап15Ь1 katta
tezliklarda ham sodir b o ‘ladi,
shuning uchun boshqariluv-
chanlik bo‘yicha kritik tezlik vav ni aniqlash zarur:
bu yerda:
L — avtomobil bazasi;
g - jismning erkin tushish tezlanishi, g = 9,8 m /s2.
Agar vajb. < va bo ‘lsa, avtomobil oldingi g‘ildiraklari yonaki
s irp a n m a s d a n b o s h q a rila d i; va^ > va borfsa,
avto m o b il
boshqarilmaydi, chunki Sburchakning o ‘zgarishi bilan harakat
