fo — avtomobil kichik (50...60 km /soat) tezlikda harakatlan-
gandagi g‘ildirashga qarshilik koeffitsiyenti (2.3-jadval).
Shinadagi bosim ning kam ayishi / koeffitsiyentining or-
tishiga sabab bo ‘ladi. G ‘ildirak orqali tortuvchi
m om ent uzatil-
ganda shina tan g en sial y o ‘nalishda deform atsiyalanganligi
uchun / b i r o z oshadi. G ‘ildirak og‘ganda yoki yonaki sirpanib
g‘ildiraganda shinaning ko ‘ndalang deformatsiyalanishi
sababli
/ ning qiym ati kattalashadi. G ‘ildirakning og‘ish burchagi
bilan /k o e ffitsiy e n ti to ‘g ‘ri proporsional bog‘langan.
2.3-jadval
Y o ‘lning tipi
II
(
2
Л
1 +
Ua
2 0 0 0 0
V
f (
0
‘rtacha
qiym ati)
A sfaltb eto n yoki se m e n t-
beton:
en g yaxshi h o la td a ...
0 ,0 1 2
0 ,0 1 2 ...0 ,0 1 8
q o n iq a rli h o la td a ...
0 ,0 1 8
0 ,0 1 8 ...0 ,0 2 0
tosh y o tq iz ilg a n y o 'l ...
0 ,0 3
0 ,0 3 ...0 ,0 4
sh ag 'al y o tq iz ilg a n y o 'l...
0 ,0 4
0 ,0 4 ...0 ,0 7
tu p ro q y o 'l:
sh ib b a la n g a n , q u ru q ...
-
0 ,0 3 ...0 ,0 5
y o m g 'ird a n s o 'n g ...
-
0 ,0 5 ...0 ,1 5
q u m ...
-
0 ,1 0 ...0 ,3 0
sh ib b a la n g a n q o r...
-
0 ,0 7 ...0 ,1 0
G N ldirashga qarshilik koeffitsiyentini tajriba yo ‘li
bilan
aniqlash uch u n tortuvchi avtom obil dinam om etrik aravani
dinam om etr orqali shatakka oladi. Tajribada avtomobil tezligi
1 0 — 12
k m /so a t b o ‘lganligi uchun
havo qarshiligi hisobga
olinm aydi. D in am o m etr ko‘rsatgan kuch: Р/ = (7 • / Bu
tenglikdan / ni aniqlash mum kin.
G ‘ildirashga qarshilik koeffitsiyentini avtomobil inersiya bilan
harakatlanayotgan davrda ham aniqlash m um kin, chunki avto
mobil kichik tezlikda harakatlanganda uning kinetik
energiyasi
faqat g‘ildirashga qarshilikni yengishga sarflanadi.
A vtom obil tep alik k a y u rganda
y/\ = f + /, pastlikka
yurganda esa
Щ = f ~ /, bo ‘ladi. Bu yerda / — yollning
qiyaligi.
D em ak, / = 0,5 (i//i +
1
//
2
).
181
A vtom obilning g‘ildirashga qarshilikni yengish uchun sarf
langan q u w ati quyidagiga teng.
