• Jorj Streler
  • S tursunboyev jahon teatri




    Download 9,43 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet117/134
    Sana27.09.2024
    Hajmi9,43 Mb.
    #272697
    1   ...   113   114   115   116   117   118   119   120   ...   134
    Bog'liq
    Jahon tetri tarixi

    SAHNA SAN’ATI
    Italiya poytaxti Rimda har oqshom qirqtadan ortiq tom osha 
    namoyish etiladi. Milandagi m ashhur «La Skal» teatridan keyin ik­
    kinchi o ‘rinda turuvchi Rim opera teatri, Italiyaning eng yetuk 
    dram a teatrlari, turli estrada, operetta, tungi klublar har oqshom 
    o ‘n minglab rimlik va m ehm onlardan iborat san’at ishqibozlarini 
    o ‘z bag'riga oladi.
    Bir necha asr davom ida o ‘zgarishsiz kelayotgan italyan dram a 
    teatrlari tizimi urushdan keyingi yillarda tub o'zgarishlarga duch 
    keladi.
    1947-yilning 14-mayida M ilanda «Pikkolo Teatro di Milano* 
    degan birinchi italyan stabile — teatri M. Gorkiyning «Tubanlikda» 
    asari bilan o ‘z pardasini ochadi.
    Jorj 
    Streler 
    (1921—1997) 
    Milan 
    «Pikkolo» 
    teatrining 
    asoschilaridan biri bo ‘lib, u jam oaning tashkiliy davridan uning 
    repertuariga milliy va jahon m um toz dramaturgiyasi hamda 
    zamonaviy asarlarni kiritib keldi.
    Streler tom onidan sahnalashtirilgan Goldonining «Ikki boyga 
    bir malay* asari misolida teatrda doimiy yashovchi milliy spektakl 
    dunyoga keldi. U «teatrda teatr» shaklida qo‘yilgan edi: Goldoni 
    davrining sayyoh truppa aktyorlari shahar maydoniga qurilgan sah­
    nada paydo boMishar va Arlekin haqidagi hangomaviy tomoshaga 
    jo n kiritishardi. Tom oshabin komediya voqeasi bahonasida XVIII 
    asr aktyorlarining turm ush tarziga guvoh boMishar edi.
    Rejissor atoqli aktyor Marchello Moretti misolida Arlekin 
    rolining benazir ijrochisi, har bir so‘zi, xatti-harakati va gavda 
    jilolarida nafosat va xushchaqchaqlik shukuhi ufurib turardi. Tirik- 
    chilik dardida Beatriche va Florindo degan ikki aslzodaga xizmat- 
    kor bo ‘lib yollangan uchar Arlekin taxta sahnada quyundek paydo 
    b o ‘lar, ikkala hojasiga sezdirmay, har ikkalasining topshirig'ini ado 
    etar va yana quyundek g'oyib b o ‘lar edi.
    Zam onaviy italyan teatrining an ’analar bilan bog‘liqlik tarzi 
    rejissyorning Pirandello asarlarining sahnaviy talqinlarida davom 
    ettirildi. «Tog‘ pahlavonlari» (1947, 1966), «Bugun oqshom badi- 
    hago'ylik qilamiz* (1949), «01ti personaj muallifini izlaydi» (1953), 
    «Tentak» (1954) spektakllarida u fojiona to ‘qnashuvlam i ochib 
    beradi.
    Strelar rejissurasiga xos falsafiy koMamdorlik, realistik tam oyil- 
    larning shoirona obrazlilik bilan uyg‘unligi jahon dramaturgiyasi 
    asarlarida, aw alo, Shekspirning «Richard Il» (1948), «Qiyiq qiz-
    253


    ning quyilishi* (1949), «Richard III» (1950), «Yuliy Sezar» (1953), 
    «Qirol Lir* (1973) va rus dram aturgiyasidan Ostrovskiyning «M o- 
    maqaldiroq» (1947), G ogolning « Revizor* (1952), Chexovning 
    «Chayka» (1948) kabi asarlarida keng nam oyon bo'ldi.
    Joij Strelem ing 1982-yili Parijda tashkil etilgan «Ovro‘po 
    teatri »ga rahbar sifatida taklif etilishi uning yuqori xalqaro nufuzi- 
    dan darak beradi. Ushbu teatrning birinchi mavsumini ochish hu- 
    quqi «Pikkolo» teatriga berildi.
    M ilan «Pikkolo Teatro* si urushdan keyingi italyan teatri rivo­
    jiga kuchli ta ’sir ko'rsatdi. 195 l-yili teatr qoshida ochilgan teatr 
    maktabi Rim dram a san’ati akademiyasi qatori Italiyada asosiy 
    teatr o ‘quv yurtlaridan biri sifatida xizmat ko'rsatib keladi.

    Download 9,43 Mb.
    1   ...   113   114   115   116   117   118   119   120   ...   134




    Download 9,43 Mb.
    Pdf ko'rish