1780-yillarda G erm aniyada klassitsizm uslubi kuchayadi. Shu
yo'nalishga asoslangan Gyote boshliq Veymar teatri nemis sahna
san ’ati rivojida katta ahamiyatga ega bo'ldi. Ulkan san’atkor
bo'lganligidan Gyote fransuz klassitsizmiga m utelarcha taqlidchi
bo'lib qolmadi. Aslini olganda, u klassitsizm uslubiga moslangan
m a’rifatparvarlik realizmi yo'nalishida ish ko‘rgan edi.
Gyote bir xil
rollam i ijro etish.usuli, «amplua»ni tan olmadi, u lanj, loqayd kim-
salar rollarini shijoatli aktyorlarga ham beraverdi. Bu bilan u
o ‘zidan uzoqlashib, o'zgalar qiyofasiga kirish usulini ko'zlar edi.
U ning teatri repertuari klassitsistik tragedivalar qatori Shekspir,
Shiller, Kalderon,. Gotssi va boshqa jahon
dramaturglari asarlariga
asoslangan edi. M uhim i, repertuarda shoirona ruhdagi asarlar
bo'lishi kerak edi. Veymar teatri aktyorlari Germ aniyada she’rni
eng yaxshi o'qiydigan kishilar bo'lishgan. Ularning ulug'vor, biroz
tantanavor nutqiy ifodalari shoirona ruh bilan uyg'unlashib, teatm i
chin nafosat gulshaniga aylantirgan edi. Gyotening san’ati zamon
ruhiga va jahoniy o'zgarishlarga mos bo'lib tushdi.
Lekin
shu bilan birga, Veymar sahnasi eski klassitsizm teatriga
xos shakl va aqidalardan xoli emas edi. Bu Gyote tuzgan «Aktyor-
lar uchun qoidalar»da o 'z izini qoldirdi. Bu risolada klassitsizmning
qoida va amaliyotini chuqur bilgan san’atkorning qarashlarigina
em as, Lessingning nazariy qarashlari ham o 'z ifodasini topgan.
XVIII
asr teatr san’ati m a’rifatparvarlik tafakkuri tug'ila bosh-
lagan palladan dramaturgiya va aktyorlik san’atining noyob na-
munalari yaratilgunga qadar bo'lgan g'oyat boy taraqqiyot yo'lini
bosib o'tdi. Bu ijodiy kashfiyotlar avlodlar
xotirasida abadul-abad
m uhrlandi va ular sahna san’atining kelajak ravnaqi uchun
mustahkam poydevor bo'lib qoldi.
