gan va katta hayot haqiqatidan bir qadar uzoq b o ‘lgani
holda
o'zich a hayratlanarli edi. U sahna texnikasining xassos ustasi edi.
Ovoz tuslanishi, nutq ohangdorligi, ishlanib,
charxlangan gavdasi,
turish holatlarining o'zi bir tom osha edi. Uning san ’ati «taqlidiy
maktab» estetik tam oyillarining ajoyib ifodasi edi. Sara Bernar
o 'tk ir kuzatuvchanligi, kishini o'ziga rom etish jozibasi,
ajib texnik
omillari tufayli fojeiylik c h o 'g 'i past asarlarda ham tom oshabin qal-
bini zabt eta olardi.
Sara B ernar «Komedi Fransez» teatrida Rasin va Volter trage
diyalarida fojeiy rollarni z o 'r m ahorat bilan o'ynagan. Lekin uning
fransuz teatrining birinchi darajali aktrisasi ekanini zamonaviy asar
larda o'ynagan rollari tasdiq etdi.
D yum aning «Gul ko'targan xonim» asaridagi M argarita G ote
aktrisaning eng noyob rollaridan biri bo'ldi.
Atoqli rus m unaqqidi
A. Kugel S. B ernar o'yiniga tan berib, shunday yozgan edi: «Nomi
chiqqan bu ayolni bu ndan-da z o 'r tasvir etish amri m ahol; uning
kasb-korining
arzon garov tarovati, qalbi tubida pinhon tutilgan
bedavo dil og'riqlari ajib tarzda nam oyon bo ‘ldi», «Uning ayollik
m alohatiga ta ’rif yo 'q, - deya xotirlaydi m unaqqid, — yig'loqi
qo'llari, faiyod chekuvchi qaddi-qom ati favqulodda z o 'r ifodaviyligi
bilan hayratlanarlidir».
Sara B ernar erkaklar rollarini ijro
etish bilan ham shov-shuv
ko'targan. Shulardan biri H am let roli edi. Bu Shekspir obrazi
talqiniga qo'shilgan hissa emas. Lekin bu rol aktrisaga o 'z ijro tex
nikasining yuksakligi va san’atining hamisha navqironligini n am o
yish etish im konini berdi. S. Bernar H am let rolini ellik u ch yoshida
o'ynagan. U fojeiy shahzodani Parij kiborlariga xos z o 'r shukux va
nazokat bilan ko'rsatdi. Uning H am leti
juda yosh va ayol misol
husndor edi. Fransuz teatr tanqidchilari «ilohiy Sara»ning yangi
rolini yuqori baholadilar. Lekin ayni chog'da Shekspir qahram o-
nining goh-goh ko'zida shahzodaning g'amkashli hissi o 'm id a
g'am zali hislar jilvalanuvchi fasohatli va uddaburon, q o 'rs
saroy
m ahram iga aylanib qolishini ham ta ’kidlab o'tdilar.
Sara B ernar «tafakkur sohibasi» toifasiga kiruvchi emas, balki
tugal va go'zal ijro san ’atining sohibasi edi. Sara Bernar iste’dodi
tabiatan tug'yonli italyan aktrisasi Duze yoki rus aktrisasi Komis-
sarjevskayadek darajasidan ancha uzoq va shu bois bu san ’atkorlar
qalbini band etgan davrning fojeiy m uam m olari uning san’atida
ham isha ham aksini topavermadi.
Lekin uning ijodi aktyorlik
san’ati tarixida z o 'r m ahorat va chinakam artistlikning benazir n a
munasi tarzida o 'rin oldi.
160
