1929-yili birinchi M alveme festivalida Shouning «01ma yuklangan
arava» siyosiy pyesasi ko'rsatiladi. U nda Orintiya rolini m ashhur
aktrisa Edit Evans o'ynagan edi. Festival Shou ijodining jo'shqin
m uhibi, «Birmingem repertuarli teatri»ning asoschisi Barri Jekson
(1879—1961)
tom onidan tashkil etilib, bu festival qariyb ikkinchi
jah o n urushiga qadar davom ettiriladi.
1913-yili tashkil topgan «Birmingem teatri* Angliyada «reper-
tuarli teatrlar»ni avj oldirishda sezilarli ta ’sir ko'rsatgan. M anchestr,
Liverpul, Bristolda shunday teatrlar paydo bo'ladi.
«Repertuarli teatr» tijoriy teatrdan truppasining bir qadar do-
imiyligi ham da repertuarida bir necha pyesaning bo'lishi bilan ajra-
lib turardi. «Repertuarli teatr»da asosan zamonaviy m uam m oli pye-
salar sahnalashtirildi. Barri Jekson teatrida, masalan A. Strindberg,
B. Frank, G . Kayzer, J. Golsuorsi dram alari ko'rsatiladi.
Tabiiyki,
Shou pyesalari teatr repertuarida yetakchi o 'rin n i tutadi. Barri Jek
son 1923-yili Shouning «Mafusail sari orqagao pentalogiyasini sah-
nalashtiradi.
1920— 1930-yillar chegarasida ingliz teatr madaniyati taraqqi-
yotida keskin o'zgarishlar yuz beradi. D avr yangi ruhdagi rejissorlik
izlanishlarini talab etardi. Lekin 30-yillarda yetakchilik qilgan ingliz
rejissorlaridan Mishel San — Deni ham , Tayron G atri, hatto Fedor
Komissaijevskiy ham rejissorlik san’atini zamonaviy g'oyaviy
estetik
talablar darajasiga ko'tara olm adilar. Ingliz teatridagi o'zgarishlar
asosan m um toz dramaturgiya, Shekspir va Chexov pyesalari
zam inida aktyorlik san’ati jabhasida sodir bo'ldi.
Bu davrga kelib, aniqrog'i 1930-yillarda Angliyada jahonga
taniqli bir qator ulkan aktyorlar yetishib chiqadi. Jon Gilgud, Peggi
Eshkroft, Lorens Olive,
Ralf R ichardson, Alek G ines shu davrda
o 'z san’atining gullagan bosqichiga kiradilar. 20-yillar sahna yul-
duzlaridan Edit Evanro va Sibil Torndayk, aw algidek, London
sahnasida chiqishni davom ettiradilar. Bu barcha sahna ustalari av-
lodi «01d-Vik» va Gulgud uyushm a (antrepriza)lari «Quniz» va
«Nyu» teatrlaridan iborat ikki m arkaz atrofiga uyushgan edilar.
«01d-Vik» teatri 1918—1923-yillarda Shekspir asarlarining bi
rinchi nashriga kirgan barcha pyesalarni sahnaga qo'yadi. T eatr 30-
yillari gurkirash bosqichiga kiradi. «01d-Vik» teatri oldiga m a ’rifiy
m aqsadlar qo'yilgan edi. Bu teatr sahnasida chiqish shon-sharaf
ishiga aylanadiki, eng dovruqli aktyorlar V est-Enddan bo'lgan
katta
moliyaviy nafdan voz kechib, «01d-Vik» teatriga o 'ta boshlaydilar.
Jo n Gilgud ham «Vest-End»da tanilgandan keyin rejissor Xarkort
Uilyamsning taklifi bilan 1929-yili «01d-Vik» teatriga o'tgan.
214
Shekspir asarlarini yangichasiga o ‘qib, ularga xos shoirona na-
fosatni sahnaga qaytarish, o ‘tm ish Buyuk Britaniya aktyorlari
a n ’analarini
tiklash,
shekspirona
ko'tarinki
poeziya
bilan
zamonaviy psixologik talqin tamoyillarini uyg'unlashtirish bosh
maqsadga aylandi. Ana shu maqsad Jon Gilgud ijodida mukammal
mujassam topdi.
