1,21
javdar navlari
1,27
bug'doyli
1
-nav
1,31
bug‘doyli
2
-nav
1,26
G‘ovaklikni hisoblash 1,0% aniqlikda amalga oshiriladi va 0,5%
gacha qisqartiriladi; 0,5% dan ortig‘i esa birga aylantiriladi.
G‘ovaklikni olingan foiz ko‘rsatkichlari texnik shartlarda belgilangan
me’yorlarga yoki 35-jadval ma’lumotlariga taqqoslanadi va nonga
baho beriladi.
Jihoz
va materiallar:
oshxona pichoqlari, qopqog‘i zich yopi-
ladigan shisha bonkalar, yoki 500 ml hajmli og‘zi katta sut shisha
butilkalari, Juravlyov uskunasi, enli silliq taxtalar, 250 ml o‘lchov
kolbalari, yog‘och kurakcha yoki uchi rezina qoplamali shisha
tayoqchalari, 50 ml pipetka, 200-250 ml kimyoviy stakanlar, 150-200
ml konus kolbalar, 0,1 N achchiq natriy yoki achchiq kaliy reak-
tivlari, fenolftalein, non mahsulotlari.
\
0 ‘zlashtirish uchun savollar
1. Non partiyasidan o‘rtacha namuna qanday tanlanadi?
2. Nonni mag‘izi (asosi) qanday aniqlanadi?
3. Non mag‘izi (asosi) qanday aniqlanadi?
4. Nonda qanday kasalliklar uchraydi?
I ll bob. TEXNIK EKINLARM SAQLASH VA QAYTA
ISHLASH
48-ish. Xomashyo sifatidagi qaisd lavlagi ildizmevalariga
qo‘yiladigan talablar
Damning maqsadi:
talabalami qayta ishlanadigan qand lavlagi
xom ashyosiga qo‘yiladigan talablar bilan tanishtirish.
Ishlash tartibi:
qand lavlagi mevalari standartlariga asoslanib,
fizik holatiga qarab, xom ashyoga qayta ishlov berish sanoati
tomonidan qo‘yiladigan talablar olganiladi.
Lavlagining ildizmevalati bilan ishlash amaliyotida ulaming
ko‘pincha “ildizlari” deyishadi. Ularga nisbatan talablar “Sanoatda
qayta ishlanadigan qand lavlagi” standartida bayon qilingan.
Ildizlar fizik holatiga k o la, noimal turgorga ega bolishi
(so‘limagan bolishi) kerak. Nuqsonli ildizlar (vazniga ko la) 1%
gacha; kuchli mexanik sbikastlanganlari 12, soliganlari 5% gacha
boladi. Yashil vaznining tarkibi 3% dan oshmasligi kerak. Lavlagi
turkumlarida soligan yoki turgori qayta tiklanmasdan quriganlari
(mo'miyolashganlari), chiriganlari, shishasimon yemirilib tushadigan
muzlaganlari, shuningdek, terisi qorayganlari boimasligi kerak.
Standartda kolsatilgan me’yorlarga nisbatan ko'proq miqdorda
gullagan, soligan, kuchli mexanik shikastlangan ildizlar aralash-
masiga ega bolgan lavlagi, shuningdek, muzlagan, lekin qoraymagan
lavlagi nokonditsion lavlagi sifatida qabul qilinadi (Boshqirdiston va
Oltoy o‘lkasida muzlagan lavlagi ham konditsion lavlagi sifatida
qabul qilinadi). Soligan, mexanik shikastlangan va chirigan ildizlar
deb belgilashga asos boladigan belgilar standartda kolsatilgan.
Majburiy tartibda turkumning umumiy ifloslanishi belgilanadi,
unga tuproq, poyalari, barg bandlari, o‘simtalar, begona ollar, yon
ildizlari va
1
sm dan kam diametrli ildizchalari, shuningdek, boshqa
organik va mineral aralashmalar kiradi. Lavlagining umumiy
ifloslanishini aniqlash uchun namunalar xo jalikdagi har
10
turkumning (yoki 5) biridan tanlab olinadi.
Lavlagining
umumiy
ifloslanishi
maxsus
tizimlar
bilan
uskunalangan mexanizatsiyalashgan hamda avtomatlashtirilgan labo-
ratoriyalarda aniqlanadi.
Ildizlar sifati keltirilgan texnik kolsatkichlar bilan bir qatorda
qand tarkibi (digustatsiya) va quruq moddalar vazni kabi muhim
belgilar bo'yicha ham baholanadi. Sharbatdagi quruq moddalaming
(QM) umumiy miqdori refraktometr yoki areometr yordamida,
saxaroza (Sz) - polyarimetrik uslubga ko‘ra aniqlanadi va tafovutga
qarab noqand moddalar (Nq) miqdori topiladi:
QM=Sx+Nq yoki Nq=QM-Sx.
Lavlagi va qand lavlagi ishlab chiqarishning barcha oraliq
mahsulotlari hujayra shirasi sifati iming yaxshi sifatliligi (Yas)
ko‘rsatkichi bilan tavsiflanadi. Yaxshi sifatli sharbat deganda, unda
tarkibidagi quruq moddalar vazniga tegishli boMgan va foizlarda
ifodalanadigan saxaroza tarkibi tushuniladi:
Cx
|
