• Q‘zlashtirish uchun savollar
  • Saqlashda sabzavot va mevalaming tabiiy kamayish okhamlari, foiz
  • 5-ish. Meva va sabzavotlarning teжшk shartlari. Meva-sabzavotlar va ulardan qayta ishlangan mahsulotiar sifatini organoleptik usulda bafiolash
  • Ishlash tartibi
  • Zamonaviy tipdagi sovutish va shamollatish tizimlari bilan jihozlangan meva-sabzavot omborining ichld ko‘rinishi 8-rasm.
  • S. Y. Is kamov




    Download 7,3 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet14/136
    Sana11.06.2024
    Hajmi7,3 Mb.
    #262660
    1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   136
    Bog'liq
    Kitob

    shamollatish
    tizimlari qanchalik yaxshi yo‘lga qo‘yilgan bo‘lsa, tabiiy kamayish 
    olchamlari ham shunchalik kam boladi. Shu bois, 
    rivojlangan
    mamlakatlarda, shu jumladan mamlakatimizda ham bunday tizimlar 
    bilan zamonaviy tipda jihozlangan omborlar ko‘plab tashkil qilin- 
    moqda. Bunday omborlarda mahsulotlar juda yaxshi saqlanadi va 
    yilning 
    istalgan 
    masumida 
    iste’molga 
    mahsulot. 
    chiqarish 
    imkoniyatlariga ega (7-rasm).


    Q‘zlashtirish uchun savollar
    1. Tabiiy kamayish q an day ro ‘y beradi?
    2.
    Qaysi oylarda tabiiy kamayish keskin o‘zgadb turadi?
    3. Kartoshka va ildizmevalarning tabiiy kamayishi kanday 
    bo‘ladi?
    4. Qaysi ildizmevalilarda tabiiy kamayish k o ‘zlanmagan va 
    nima uchun?
    5-jadvai
    Saqlashda sabzavot va mevalaming tabiiy kamayish
    o'k'hamlari, foiz
    Sabzavot va 
    mevalar
    Ombor turi
    Oylar
    •§
    4

    СЯ
    Ui
    CO
    f
    Lx
    ■8
    >4
    О
    «
    Я
    «а
    тз
    Й
    i
    Ч- t
    I
    S
    9
    &
    a
    3
    .Sj
    "3
    I
    Kartoshka
    Sovuffimay- 
    digan doimiy
    0,2
    1,9
    1,5
    0,9
    0,7
    0,9
    1,0
    1,1
    1,4
    2,2
    -
    -
    Kartoshka
    Uyumlar va 
    xandaqlar
    -
    1,0
    1,0
    0,5
    0,4
    0,4
    0,7
    1,0
    1,5
    -
    -
    -
    Sabzi,
    sholg‘om,
    petrashka,
    selderey
    Tabiiy sovu- 
    fiiadiga» 
    omborlar, 
    xandaqlar, 
    qum
    Tabiiy kamayish hisoblanmaydi
    Oqkaram, 
    savoy qizil 
    karami:
    a) o ‘rtapishar
    b) kechpishar
    Tabiiy sovu­
    tiladigan 
    omborlar, 
    xandaqlar va 
    uyum
    -
    4,2
    4,0
    4,0
    3,8
    2,5
    2,0
    1,4
    1,4 2,2
    Piyoz
    - I I -
    2,0
    1,5
    1,5
    0,7
    0,7
    0,7
    1,5
    1,9
    2,4
    -
    -
    3,0
    Sarimsoq
    - I I -
    3,5
    2,1
    1,5
    1,1
    1,1
    1,2
    2,0
    2,5
    -
    -
    -
    Oshqovoq
    1,5
    1,2
    0,7
    0,5
    0,3
    Olma:
    a) kuzgi
    b) qishki
    - I I -
    2,5
    2,4
    2,2
    1,8
    1,8
    1,0
    1,5
    0,5
    1,0
    1.0 0,5
    0,6
    0,6
    0,7
    5-ish. Meva va sabzavotlarning teжшk shartlari. Meva-sabzavotlar
    va ulardan qayta ishlangan mahsulotiar sifatini organoleptik
    usulda bafiolash
    Darsning maqsadi: 
    texnik shartlar va standart tushunchalari 
    bilan tanishish. Talabalarga yetishtirilgan mahsulotni savdo-sotiq yoki 
    qayta ishlashga topshirayotganda ulaming sifatini to ‘g ‘ri aniqlashni 
    o ‘rgatish.


    Ishlash tartibi 
    Talabalar 3-4 kishi b o ‘lib guxuhlarga bo‘linishadi 
    va mahsulotning avvalo tovar sifatini aniqlashadi (meva-sabzavotlami 
    katta-kichikligi, tashqi ko'rinishi, yetilganligi, shakli va boshqalar). 
    Keyin shu guruhlar yangi uzilgan malisulotga organoleptik baho 
    qo'yishim o‘rganishadi (8-rasm),
    7-rasm. Zamonaviy tipdagi sovutish va shamollatish tizimlari
    bilan jihozlangan meva-sabzavot omborining ichld ko‘rinishi
    8-rasm. 
    P e n e tro m r 
    4
    2 asbobida mevaning pishganlik darajasin»
    “’■ v '’.
    '
    -
    .
    у
    aniqlash:
    1-silindrli; 2-siferblatli.
    Yangi uzilgan meva va sabzavotlaming organoleptik baholanishi 
    uchun sifat ko‘rsatkichlarining quyidagicha mohiyat koeffitsiyentlari
    shkalasi belgilanadi:
    o‘lchami (diametri): 
    0,15
    shaklining to ‘g ‘riligi, tipikligi: 
    0,1
    tashqi ko‘rinishi: 
    0,2
    ranggining jadalligi: 
    0,15 
    ranggining bir xilligi: 
    0,15


    ta’mi: 
    0,6
    hidi: 
    0,4
    qoplovchi to‘qimalarining konsistensiyasi: 
    0,1 
    yumshoq, seret konsistensiyasi: 
    0,2
    Shunday qilib, ushbu namunaning organoleptik baliolanishi sifat 
    ko‘rsatkichlarming mohiyat koeffitsiyentlarini hisobga olganda 8,8 
    ballni tashkil etadi.
    Meva va sabzavotlami qayta ishlashdan olingan mahsulotlaming 
    organoleptik baholanishi uchun sifat ko‘rsatkichlarinmg quyidagicha 
    mohiyat koeffitsiyentlari shkalasi belgilanadi:
    tashqi ko‘rinishi: 
    0,15
    meva, sabzavotlarning ranggi: 
    0,1
    sharbat, namakob ranggi: 
    0,1
    sharbat, namakobning tiniqligi: 
    0,1 
    meva, sabzavotlarning kon si stensivasi:0,35
    ta ’mi: 
    0,7
    hidi: 
    0,4
    tipikligi: 
    0,1
    Shunday qilib, ushbu qayta ishlangan mahsulot namunasining 
    organoleptik baxolanishi sifat ko‘rsatkichlarining mohiyat koef­
    fitsiyentlarini hisobga olganda 8,6 ballni tashkil etadi.
    Meva va sabzavotlami organoleptik baholash (yangi uslub 
    bo‘yicha) 6, 7-jadvallarda keltirilgan.
    Yoz faslida qayta ishlangan mahsulot (kompot, tuzlangan mahsulot, 
    qurigan mahsulot) qishki dars mashg'ulotiarida organoleptik baholanadi 
    va lining ayrim fizik, kiyoviy va tovar ko‘rsatkichlari aniqlanib, shu 
    asosda quyidagi degustatsiya varag‘i to‘ldiriladi:
    DEGUSTATSIYA VARAG‘1 
    Sana, ishlash joyi ______________________
    Degustatoming familiyasi, ismi, vazifasi
    Q
    o
    ‘y
    il
    g
    an
    na
    muna
    raqami
    M
    ah
    sul
    o

    tu
    ri

    nav
    i
    f ' 3
    Vi
    -3 
    CO G 
    H о 
    .*}
    Me
    v
    a-
    sabzavot
    S
    h
    ai
    b
    at
    y
    o
    k

    qiyom


    j JS
    a .& S й S -i
    A
    cn TO 
    r»-,
    “ d 
    лл
    •8 g ‘ 
    j S
    3 - S
    ff
    id
    i
    T
    a
    ’m
    i
    ■a
    5 - °
    Masalan, mevaning kosistensiyasi yumshoq paxtaga o ‘xshash,


    qattiq yoki mazasi achchiq, sh o r, shirin, taxir va h.k. bo lishi 
    mumkin.
    6-jadval

    Download 7,3 Mb.
    1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   136




    Download 7,3 Mb.
    Pdf ko'rish