• 8-ish. Kietchatka va kraxmal miqdorini aniqlash Darsning maqsadi
  • Ishlash tartibi
  • J'ihoz  va  materiallar




    Download 7,3 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet20/136
    Sana11.06.2024
    Hajmi7,3 Mb.
    #262660
    1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   136
    Bog'liq
    Kitob

    J'ihoz 
    va 
    materiallar: 
    torozi, quritish javoni, byuks, shisha 
    idislilar, refiraktometr, kalkulyator, meva-sabzavot namunalari.
    0 ‘riashtirish uchun savollar
    1. Me va- s abzavo tl arn i ng kimyoviy tarkibiga kiruvclii asosiy 
    moddalar nimalar?
    2. Meva-sabzavot!ar tarkibidagi qand qanday aniqlanadi?
    3. Kul inoddalari deganda nimani tushunasiz?
    4. Meva-sabzavotlaming namligi qanday aniqlanadi?
    8-ish. Kietchatka va kraxmal miqdorini aniqlash
    Darsning maqsadi: 
    talabalarga meva-sabzavotlar tarkibidagi 
    kietchatka va kraxmal miqdorini aniqlashni o‘rgatish. Meva- 
    sabzavotlar tarkibidagi kietchatka va kraxmalning ahamiyati bilan 
    tanishish.
    Uzoq vaqt saqlanadigan meva-sabzavotlaming tarkibida kelet- 
    chatka miqdori ko‘p bo'ladi, lekin u inson organizmi tomonidan hazm 
    b o ‘lmaydi. Undan tashqari juda ko‘p olimlaming fikricha, mfeva yoki 
    sabzavotda kietchatka miqdori qancha ko‘p bo‘Isa, shunchalik u uzoq 
    vaqt yaxshi saqlanadi (behi, qovoq va h.k.).
    Kraxmal - qimmatbaho ozuqa modda, masalan, kartoshkada u 
    asosiy sifat k o ‘rsatkichidir. Boshqa meva-sabzavotlarda masalan, 
    shaftoli, olma, o‘riklarda kraxmal — shakar manbayidir.
    Ishlash tartibi: 
    kletchatkani aniqlash uchun 3-5 gramm namuna 
    olinib maydalanadi va 200-300 mlli kolbaga solinadi. Unga 50 ml 
    spirt va azot kislotasi quyilib, qaynab turgan hammomga qo‘yi-ladi. 
    Juda kuchli qaynab ketmasligi uchun kolba qaynab turgan suv ichiga 
    qo‘yiladi. Spirt bilan azot kislotasiga ishlov berish 1 soat davom etadi.


    Keyin kolbani olib unga cho'kma hosil bo‘lguncha qo'yib turiladi va 
    ustidan issiq suv eritmani olib stakan yoki tagi teshik va paxta 
    to‘shalgan tigelga qocyiladi. Tigel tagiga uzun shisha tolalar, keyingi 
    qavatga esa mayda tolalar solinadi. Cho‘kma hosil bo‘lgan kolbaga 
    ikkinchi marta 50 ml spirt ara- lashmasi va azot kislotasi qo‘shiladi va
    30 daqiqa qaynatiladi. Yana ehtiyotlik bilan issiq eritmani filtrdan 
    o‘tkazib olinadi, shundan keyin qolgan cho‘kmani konsentratsiyasi 
    spirt bilan yuviladi va yana o'sha filtrdan o ‘tkaziladi.
    Keyingi kolbadagi cho‘kmaga 50 ml 1,25% li ishqor eritmasi 
    quyiladi vayana sovutgich bilan birlashtirilib qaynatiladi.
    Kolbani elektr plitada ham qaynatsa bo‘ladi. Ishqorli eritmada 
    ishlov berish vaqti 30 daqiqa. Issiq ishqorli eritmani shisha filtrdan 
    o‘tkaziladi, uning ustiga erimagan cho‘kma solib qo‘yiladi. Keyin 
    kolbani 2-3 marta issiq suv bilan yuviladi. Shundan keyin stakan yoki 
    tigel shisha filtr va kletchatkani cho‘kmasi bilan quritish javonida (105 
    °S) quritiladi va tortiladi.
    Ho‘l meva yoki sabzavot tarkibidagi kletchatka miqdori quyidagi 
    formula asosida topiladi:
    X -
    C
    *3 —
    ^)xl00 
    H
    bu yerda: a - quruq kletchatkani vazni (stakan bilan kletchatka), gr; 
    b - bo'sh stakanning og‘irligi, gr;
    N - ho‘l mahsulotdan olingan namunacha, gr.
    Mazkur formula asosida yechish uchun talabalarga alohida- 
    alohida vazifalar topshiriladi.

    Download 7,3 Mb.
    1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   136




    Download 7,3 Mb.
    Pdf ko'rish